OCTAS adviseert alternatieven voor huidig arbeidsongeschiktheidsstelsel
De Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) bracht op donderdag 29 februari advies uit aan het kabinet. In het advies presenteert de commissie 3 alternatieven die het huidige, complexe stelstel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid versimpelen. Ook doet OCTAS een aantal voorstellen om knelpunten voor mensen zonder (recent) arbeidsverleden aan te pakken.
Het advies dat OCTAS geeft, is een vervolg op de probleemanalyse die ze in oktober presenteerde. Daarin schetste de commissie de complexiteit en knelpunten van het huidige stelsel.
Variant 1: ‘Huidige stelsel beter’
‘Huidige stelsel beter’ is de eerste variant die OCTAS schetst. In deze variant worden een aantal maatregelen gegeven om het huidige stelsel minder complex, menselijker en begrijpelijker te maken. De WIA wordt bijvoorbeeld eenvoudiger door voor de hoogte van de uitkering uit te gaan van één regeling, in plaats van de huidige drie. Ook komen meer mensen in aanmerking voor de WIA. Vooral mensen die eerder een flexibel contract hadden met een laag inkomen, hebben baat bij deze eerste variant.
Variant 2: ‘Werk staat voorop’
In de variant ‘Werk staat voorop’ ligt de nadruk op wat mensen wél kunnen, in plaats van wat ze niet kunnen. Deze variant bestaat uit een werkwijze waar eerst wordt gekeken naar de mogelijkheden van re-integratie. Na de wachttijd van 2 jaar start een re-integratieperiode van 3 tot 5 jaar waarin iemand een re-integratieuitkering ontvangt. Zo wordt voorkomen dat iemand te snel het label ‘arbeidsongeschikt’ krijgt. Daarna volgt de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling. Mensen die niet kunnen re-integreren, komen dan in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheidseinduitkering (AO-einduitkering).
Variant 3: ‘Basis voor werkenden’
In de derde en laatste variant ‘Basis voor werkenden’ schetst OCTAS één gelijke regeling voor alle werkenden. Zowel werknemers als zelfstandigen worden op dezelfde manier beoordeeld, ondersteund en begeleid naar eventuele re-integratie. Eén regeling zou het stelsel geschikter maken voor mensen die afwisselend of tegelijkertijd in loondienst en als zelfstandige werken.
Knelpunten verlichten
Voor mensen zonder (recent) arbeidsverleden is het huidige stelsel heel complex. OCTAS doet daarom ook verschillende voorstellen om de dienstverlening te intensiveren of beter aan te sluiten bij de behoeften.
Het perspectief van mensen
Het is volgens commissievoorzitter Roos Vermeij mogelijk om veel zaken te versimpelen door uit te gaan van het perspectief van mensen. “Complexiteit is vaak een uiting van regeldrift en doelmatigheidsdwang. Wij vinden dat mensen moeten kunnen begrijpen wat hun rechten en plichten zijn en wat hun perspectief is.”
Lees het volledige rapport Toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel.