De basisbehoeften van elke werknemer

Een werkklimaat wordt gevormd door formele als informele organisatiestructuren. Bij formele structuren gaat het om beleid en procedures. Die geven ondersteuning in het werk en duidelijkheid over wat medewerkers van hun organisatie, leidinggevende of collega’s mogen verwachten en andersom. Informele organisatiestructuren gaan over gedeelde waarden, het gedrag en de manier waarop mensen samenwerken in de dagelijkse werkpraktijk. Wordt er samen geluncht? Is het gebruikelijk om verjaardagen te vieren? Hoe en wanneer spreek je elkaar aan? Wat iemand prettig vindt, verschilt per persoon. Wel hebben alle mensen dezelfde basisbehoeften in hun werk. Het vervullen van deze behoeften is essentieel om ervoor te zorgen dat mensen floreren, goed presteren en gezond blijven.

Ergens bijhoren

De eerste is de behoefte om ergens bij te horen. Een goede samenwerking, zowel tussen collega’s als met hun leidinggevende is voor veel mensen dan ook een reden om met plezier naar het werk te gaan. Onderdeel zijn van een team of een bepaalde organisatie maakt dat we verwantschap ervaren. In de sport is team de afkorting van Together Everyone Achieves More. Binnen teams in organisaties is dat net zo. Door samen te werken aan doelen, ieder vanuit eigen talent en kwaliteit, maak je het verschil.

Zich competent voelen

De tweede behoefte die mensen hebben, is om zich competent te voelen. Dat betekent dat uitdagende, maar realistische doelen belangrijk zijn. Die werken motiverend. Worden mensen overvraagd door een te grote hoeveelheid werk of te complexe opdrachten? Dan slaat uitdaging om in een te zware belasting. Ook het bieden van ontwikkelmogelijkheden, erkenning en waardering voor wat iemand doet en voldoende feedback, maken dat iemand zich competent voelt. Laat mensen vooral werken vanuit hun talenten. Dat geeft hen persoonlijk het gevoel competent te zijn in het werk, en levert waarschijnlijk ook waardering van klanten en collega’s op.

Autonomie

Behoefte aan autonomie is een derde basisbehoefte. Dat betekent dat het belangrijk is dat mensen een zekere invloed hebben op hun werk en hoe zij hun taken uitvoeren. De ene persoon heeft meer behoefte aan autonomie dan de andere. Ook hangt het van de werkzaamheden en organisatie af of veel of weinig autonomie mogelijk is. Toch kunnen organisaties een bijdrage leveren aan het vervullen van deze behoefte. Bijvoorbeeld door medewerkers te betrekken bij besluitvorming en voldoende ruimte te geven voor eigen initiatief. Ook een open dialoog over waarom je als organisatie de dingen doet, zoals je ze doet, helpen hierbij.

Toegevoegde waarde

Tot slot wil iedereen graag ergens aan bijdragen. Dit is misschien wel de belangrijkste behoefte die mensen hebben. Waar doe ik het voor? Dat betekent dat een organisatie duidelijk moet zijn over de doelen, waaraan wordt gewerkt. Medewerkers willen snappen wat de toegevoegde waarde van de organisatie is voor klanten of de maatschappij en weten hoe zij daaraan zelf bijdragen. Duidelijkheid over hoe iedere medewerker het verschil maakt en individueel bijdraagt aan de doelen van de organisatie maakt het werk betekenisvol. Daarmee is het een van de belangrijkste ingrediënten van een positief werkklimaat.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft 20 organisaties begeleid bij het bevorderen van een positief werkklimaat en het terugdringen van werkstress en ongewenst gedrag. De organisaties werkten volgens de actieteamaanpak. Hierbij ontwikkelt een actieteam, dat bestaat uit medewerkers uit alle lagen in de organisatie, gezamenlijk acties, voert ze uit en ontdekt in de praktijk wat werkt. De ervaringen van een aantal organisaties zijn vastgelegd in het boek Grip op een positief werkklimaat. Dit boek is gratis te downloaden.