Wat houdt dit keuzedeel in?
Het Keuzedeel Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken is één van de – sinds 2016 – beschikbare keuzedelen voor het mbo. Er zijn voor zowel niveau 2 als voor niveau 3 en 4 documenten beschikbaar.
Hierin staan de vakkennis en vaardigheden beschreven waarover studenten na het volgen van het keuzedeel moeten beschikken. Deze beschrijving is geschikt voor alle opleidingen en beroepen en is daarom generiek. Voor een goede aansluiting bij de beroepspraktijk en een goede invulling van het keuzedeel is samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven essentieel. Ongeveer de helft van de (bekostigde) mbo-instellingen biedt het keuzedeel aan.
Het Keuzedeel Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken biedt mbo-studenten zowel brede als specifieke vakkennis en vakvaardigheden om fysieke en psychosociale arbeidsrisico’s in de praktijk te herkennen, erkennen en beheersen. Het omvat een studielast van 240 klokuren, die verdeeld kunnen worden over klassikale les, zelfstudie en leren op de werkplek. Naast veiligheids- en gezondheidsrisico’s behandelt het keuzedeel ook het alarmeren bij en bespreekbaar maken van risicovolle situaties en de op het werk van invloed zijnde leefgewoontes.
Zowel veiligheid als gezondheid en de invloed van leefstijl hierop
Naast voor iedereen zichtbare risico’s die direct kunnen leiden tot letsel en schade (zoals werken op hoogte en werken met gevaarlijke machines) besteedt het keuzedeel ook aandacht aan de minder zichtbare risico’s. De minder zichtbare risico’s leiden vaker tot negatieve effecten op de langere termijn. Voorbeelden van deze risico’s zijn werken met gevaarlijke stoffen, lawaai en fysieke belasting, zoals tillen, trekken en duwen. Ook psychosociale arbeidsrisico’s als werkdruk en ongewenst gedrag door collega’s of klanten komen aan bod. Onder leefgewoontes die invloed kunnen hebben op het veilig en gezond uitoefenen van het werk vallen onder andere bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning.
Het keuzedeel besteedt ook aandacht aan de vaardigheden die nodig zijn om risico’s tijdig te melden en bespreekbaar te maken. Het verschil tussen het keuzedeel voor niveau 2 en het keuzedeel voor niveau 3 en 4 is dat de beginnend beroepsbeoefenaar op niveau 2 leert te handelen vanuit gegeven instructies. De beginnend beroepsbeoefenaar op niveau 3 en 4 leert daarnaast om proactief te handelen; voor zichzelf én voor anderen. Het keuzedeel is generiek beschreven, waardoor een opleiding de inhoud specifiek moet invullen met de voorkomende arbeidsrisico’s in het betreffende beroep.
Keuze of verplichting?
Het Keuzedeel Verdieping blijvend, fit, veilig en gezond werken roept de vraag op of veilig en gezond leren werken geen keuze, maar een verplicht onderdeel van de beroepsopleiding zou moeten zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor de sectoren metaal, bouwinfra en installatietechniek. Echter, het keuzedeel brengt verdieping aan op hetgeen al is opgenomen in het kwalificatiedossier over veilig en gezond leren werken. De inhoud van het Keuzedeel Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken, of onderdelen daarvan, kan ook worden benut binnen het kwalificatiedossier. De school kan het keuzedeel als vast onderdeel van een aantal arrangementen van meerdere keuzedelen aan studenten aanbieden, waardoor iedere student het keuzedeel volgt.
Monitor van de keuzedelen
Om inzicht te krijgen in de keuzedelen biedt de Monitor keuzedelen van de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) inzicht in de instellingen die het keuzedeel aanbieden bij welke kwalificaties. Het keuzedeel Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken, geschikt voor niveau 2, wordt aangeboden op 30 (bekostigde) instellingen, op 182 kwalificaties/opleidingen en aan 1263 mbo-studenten. Hetzelfde keuzedeel voor niveau 3 en 4 wordt aangeboden op 33 instellingen (ook op een paar niet bekostigde), aan 390 kwalificaties/ opleidingen en 2874 mbo-studenten. Op ongeveer de helft van alle bekostigde instellingen zit dit keuzedeel in het aanbod.