Toolbox Gezond Werken met Stoffen

Waar moet je als werkgever of arboprofessional allemaal aan denken als je in het bedrijf te maken krijgt met gevaarlijke stoffen? Hieronder is een compacte en overzichtelijke set samengesteld met enkele goede en bruikbare gratis instrumenten die verder helpen met (onderdelen van) het stoffenbeleid. Deze Toolbox richt zich in het bijzonder op middel- en kleinbedrijven (mkb's) en brancheverenigingen van mkb's.

Arboverplichtingen

Arbobesluit hoofdstuk 4 - Dit is het wettelijk kader voor werkgever en werknemer betreffende het werken met gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Met welke stoffen wordt er gewerkt? Wat zijn de risico's? En welke maatregelen moeten werkgever en medewerker nemen?
Zelfinspectie stap voor stap - Voldoe je aan de Arbowetgeving? Controleer via deze tool zelf hoe je bedrijf er op dit moment voorstaat.

Grenswaarden

Overzicht van de Sociaal-Economische Raad (SER) - Nederlandse database met goed overzicht van heel veel stoffen en bijbehorende grenswaarden.
IFA (Institut für Arbeitsschutz) - Engelse en Duitse database voor stoffen en bijbehorende grenswaarden.

Blootstellingsmodellen & stofregistratiesystemen

Blootstellingsmodellen - Naast het meten van stoffen, wat in een aantal gevallen technisch lastig kan zijn, is het ook mogelijk via goede blootstellingsmodellen te schatten wat de concentratie van stoffen is en die met grenswaarden te vergelijken. Er zijn diverse online hulpmiddelen om de blootstelling aan stoffen te beoordelen en deze zijn door de Nederlandse Arbeidsinspectie op een rij gezet.
Stofregistratiesystemen – blootstellingsmodellen zijn vaak geïntegreerd met stofregistratie. Daarnaast bestaan er diverse commerciële tools voor het registreren van stoffen met diverse extra mogelijkheden.

Arbeidshygiënische STOP-strategie

Naast grenswaarden voor stoffen is een tweede essentiële basis voor stoffenbeleid de STOP-strategie (Substitutie, Technische maatregelen, Organisatorische maatregelen, Persoonlijke beschermingsmiddelen). De STOP-strategie geeft aan welk type maatregelen het beste zijn om blootstelling aan gevaarlijke stoffen onder de grenswaarden te krijgen. De combinatie van grenswaarden en STOP moeten worden uitgewerkt in de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E).
Factsheet STOP-strategie – voor meer informatie over de STOP-strategie.

Chroom-6

Chroom-6 op het Arboportaal - Wat is chroom-6? Wat zijn de risico's en wat kan de werkgever doen deze risico's zoveel mogelijk te beperken? In dit Arboportaal is veel relevante informatie gebundeld.
Dossier chroom-6 van het RIVM - Hier is informatie te vinden over wat er in de (internationale) wetenschap bekend is over chroom-6.
Nederlandse Arbeidsinspectie over chroom-6 - Aan het werken met chroom-6 (een CMR-stof: Carcinogeen, Mutageen en Reprotoxisch) worden extra verplichtingen gesteld. Hier is meer te lezen over het wettelijke kader en hoe te komen tot een veilige werkwijze.
Briefrapport chroom-6 van het RIVM - Hier is het resultaat te vinden van de inventarisatie van het RIVM van de toepassingen van en blootstelling aan chroom-6 voor werknemers in Nederland. Deze inventarisatie is uitgevoerd in opdracht van het ministerie SZW.

Stof

Stofvrij werken (TNO) - Op deze site geeft TNO een overzicht van instrumenten die veilig gebruikt kunnen worden en wat de te hanteren voorwaarden zijn. Bekende stoffen die aan de orde komen zijn lasrook, dieselrook, kwartsstof en (hard)houtstof.

REACH/CLP

Nederlandse REACH en CLP Helpdesk (RIVM) - De website van de REACH (Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen) en CLP (Classification, Labelling and Packaging) Helpdesk van het RIVM, met onder andere 'Check wat u moet doen'. Dit geeft alle basisverplichtingen vanuit REACH overzichtelijk weer.
Veiligheidsinformatieblad Check (VIB-check) - Op een simpele manier checken of het VIB goed is. Zo niet, dan vraagt u de informatie via een paar klikken op bij de leverancier.

Voorlichting

Stoffencheck App (Nederlandse Arbeidsinspectie) - Deze app geeft werknemers op een snelle en laagdrempelig manier kennis van de stoffen waar ze mee werken. Verkrijgbaar in Apple Store of Google Play Store
De Stoffenmanager - Hier zijn filmpjes te vinden die concrete situaties in beeld brengen.
Longziekten en werk - Informatie over verschillende werksituaties en de invloed die deze kunnen hebben op de longen van werknemers. Doe hier ook de test om te zien of uw werkplek invloed heeft op uw longen (een initiatief van ELF - de European Lung Foundation).
Informatieblad EU-wetgeving gevaarlijke stoffen op de werkplek - De nadruk ligt in dit informatieblad op drie Europese richtlijnen: de kaderrichtlijn veiligheid en gezondheid op het werk, de richtlijn chemische agentia en de richtlijn kankerverwekkende en mutagene stoffen.
Dossier Gevaarlijke Stoffen SER - Welke maatregelen moet u als werkgever of arboprofessional nemen om medewerkers te beschermen? Lees er meer over in het dossier op het Arboplatform van de SER.
Wegwijzer Gevaarlijke Stoffen TNO - De Wegwijzer Gevaarlijke Stoffen van TNO is een hulpmiddel om o.a. op een gestructureerde wijze een veilige werkwijze te kunnen ontwikkelen die vervolgens aan de Nederlandse Arbeidsinspectie ter toetsing kan worden voorgelegd in de vorm van een Arbocatalogus.
Factsheets over gevaarlijke stoffen - Werk jij in de bouw, het metaal, het hout of in een garage? Bekijk dan deze factsheets voor meer informatie over de stof, symptomen bij ziekte en beschermende maatregelen:
- Kwartsstof
- Isocyanaten
- Lasrook
- Houtstof
- Dieselmotoremissie
- Chroom-6
Werkwijzer: wie doet wat rondom gevaarlijke stoffen? - Digitale tool die inzicht biedt in de rollen en taken die belangrijk zijn bij het inrichten van een veilige werkplek waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen (gemaakt met ondersteuning door TNO en ontstaan uit een initiatief van FNV - Federatie Nederlandse Vakbeweging).

Feedback

Heeft u suggesties voor deze toolbox, of heeft u misschien een fout gezien? Dan horen wij dat heel graag. U kunt dit mailen naar Arboportaal@minszw.nl. Vermeld daarbij uw contactgegevens (naam, e-mail, telefoonnummer, naam organisatie). Uw gegevens worden alleen gebruikt voor het beantwoorden van uw vraag.

Disclaimer

Deze Toolbox is bedoeld als een overzichtelijke set (gratis) tools van belangrijke partijen zoals overheden, sociale partners, Niet-gouvernementele organisaties (Ngo’s) en brancheverenigingen. De Toolbox kan daarom niet compleet zijn, maar er wordt ook naar overzichten van andere tools verwezen.

Tools van commerciële partijen worden niet opgenomen, ook niet als deze uitstekend en gratis zijn. Als er brancheverenigingen zijn die dit soort tools op een rijtje zetten kunnen we hier wel naar verwijzen.

Gevaarlijke stoffen en het milieu

Als er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen, is naast Arbowetgeving ook milieuwetgeving van belang. Hiervoor is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) verantwoordelijk. Belangrijk onderdeel van het beleid van IenW is de extra aandacht voor Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), die in samenwerking met het RIVM en diverse stakeholders wordt vormgegeven.
Kijk voor meer informatie ook op: