6/12/2018 - Verslag bijeenkomst netwerkpartners gevaarlijke stoffen

Ministerie van SZW: serious gaming en aandacht voor producenten

Henri Géron (ministerie van SZW) blikt terug op de campagne- en andere activiteiten die tijdens de eerste maanden van het programma langs drie sporen zijn uitgezet. Via de campagnewebsite, online test, essaybundel, radiospotjes en netwerkbijeenkomsten is het gesprek gestart en kennis overgedragen. Een tweetal subsidies is toegekend (aan Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen, NVvA, en Stigas) en een aantal aanvragen is nog in behandeling. Daarnaast zijn 3 pilots gestart, met Onderhoud.nl, Brandweer Nederland en FOCWA (Federatie van Ondernemers in de Carrosserie- en Wagenbouw en Aanverwante bedrijven), gericht op gedragsverandering. Een samenwerking met TNO (Nederlandse organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek), RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en Brandweer Nederland op gebied van stoffen sensoring wordt momenteel verkend. De ambities voor 2019 vanuit het ministerie zijn onder andere speciale aandacht voor jongeren en onderwijs, de ontwikkeling van een serious game voor een betere bewustwording van risico’s van stoffen en het betrekken van producenten bij het programma preventie beroepsziekten. Dit laatste is ingegeven vanuit de ervaring dat (midden en klein-)bedrijven op het moment dat zij nieuwe apparatuur of materialen aanschaffen, openstaan voor informatie over gezond en veilig werken.

FoP: Goede Praktijkencompetitie en (nog) meer nadruk op STOP-strategie

Campagnepartner Jos de Lange (TNO) bespreekt de campagneactiviteiten van Focal Point Nederland (FoP), dat als doel heeft om samenwerking en kennisuitwisseling tussen Europese landen te bevorderen. Een middel om die kennisuitwisseling te stimuleren is de Goede Praktijken Competitie. De deadline voor inschrijving van de Nederlandse verkiezing is verlengd van oktober 2018 naar januari 2019. De winnaar wordt bekend gemaakt op 14 maart 2019, tijdens het Gevaarlijke Stoffen Innovatiefestival dat SZW en FoP in het kader van de campagne organiseren. Jos kondigt aan dat er komend jaar weer ‘partnerpakketjes’ (kennis en organisatiebudget) beschikbaar zijn voor workshops over veilig werken met gevaarlijke stoffen. Shirley Houben (SBI Formaat) heeft hier positieve ervaringen mee: ‘We hebben onze eigen trainers een workshop aangeboden, zodat zij die kennis weer mee kunnen nemen in hun trainingen en de boodschap verder verspreidt. We hebben veel positieve reacties gekregen en het onderwerp is ook intern echt gaan leven: op 14 februari 2019 organiseren we een groot arbo-event rondom veilig en gezond werken met [ gevaarlijke ] stoffen.’ Naast de partnerpakketten, staat in 2019 bij FoP op de agenda: de verkiezing van de winnaar van Goede Praktijken Competitie op Nederlands en Europees niveau, het nog beter promoten van STOP-strategie bij bedrijven en meer aandacht voor jongeren in het programma.

Casus Veilig werken met [ gevaarlijke ] stoffen: Wat kunnen we doen om jongeren beter te ondersteunen om veilig en gezond te werken?

Veilig en gezond werken zou in de eerste plaats geen apart onderwerp moeten zijn: het is onderdeel van goed vakmanschap. Onderwijs is daarbij de sleutel. Een aantal scholen is al goed bezig: kenniscentrum Cosanta heeft een project lopen waarbij op scholen Stoffenmanager wordt gebruikt en het Davinci College in Dordrecht maakt met de ‘duurzame fabriek’ gezond en veilig werken een integraal onderdeel van de opleiding. In de tweede plaats moeten we jongeren ervan bewust maken, dat ze ook als beginnend vakman eisen kunnen stellen aan hun werkgever. Zeker in een arbeidsmarkt met veel vraag naar arbeidskrachten is daar meer ruimte voor.

In de derde plaats moet er aandacht zijn voor werkgevers en leidinggevenden: als jongeren op school gezond en veilig gedrag aangeleerd hebben gekregen, maar dat op de werkplaats nergens terugzien, is het goede gedrag zo weer afgeleerd. Tot slot zou het kunnen lonen een boodschap te ontwikkelen gericht aan de ouders van nieuwe leerlingen. Zij komen vaak samen met hun kind naar een introductiedag en staan vanuit hun rol open voor een boodschap over veilig en gezond werken op de toekomstige werkvloer van hun kind. Je zou zelfs zover kunnen gaan door safety deals overeen te komen met de familie.

NVvA zet in op samenwerking

Theo-Jan Heesen (NVvA) vertelt over de samenwerkingen die NVvA de afgelopen maanden is aangegaan: met het ministerie van SZW ontwikkelden zij bijvoorbeeld de Kennishub Blootstellingsregistratie. Samen met Long Alliantie Nederland werkt de NVvA momenteel aan een e-learning tool voor medewerkers in de zorg om beroepsziekten te herkennen. Deze wordt begin 2019 gelanceerd. De NVvA ondersteunt vakopleidingen bij het onderwijzen van veilige en gezonde werkwijzen. Die samenwerkingen gaan in 2019 onverminderd door. In het nieuwe jaar wil de NVvA zich bovendien richten op zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel), een lastig te bereiken groep.

Casus NVvA: Wat is er nodig om de RI&E meer en beter in te zetten op preventie van beroepsziekten?

Als ‘je niets aantrekken’ van veiligheidsvoorschriften de sociale norm is, is het zaak om een nieuwe sociale norm te stellen op de werkvloer: zo doen we dat hier, veilig en niet anders! Een manier om dat te doen, is het positief labelen van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Ellen Buskens (Brandweer Nederland) deelt haar ervaring hiermee: ‘De eerste stap bij het opstellen van je RI&E zou moeten zijn dat je medewerkers mede-eigenaar maakt door ze te betrekken bij de ontwikkeling. Ga het gesprek aan met medewerkers, vraag ze naar hun ervaringen met gevaarlijke situaties op het werk. Daarmee haal je niet alleen waardevolle input op, maar maak je ze medeverantwoordelijk en creëer je nieuwsgierigheid: mensen willen weten wat er gebeurt met hun input. Daar heb je de rest van het proces profijt van.’

Volandis: ‘Denk in doelgroepen’

Een van de successen van Volandis was de Deskundigendag op 29 november 2018. Een laagdrempelig middel dat in 2018 met succes in ingezet: de pubquiz Werk Veilig. Volandis biedt deze quiz ook in 2019 aan als afsluiting van onder andere personeelsdagen. Het voornemen van Tjeerd Willem Hobma (Volandis) is om komend jaar meer te denken in doelgroepen: ‘Identificeer je doelgroepen en probeer iedere doelgroep op een passende manier te benaderen. Alleen dan bereik je ze ook echt. Jongeren zijn met andere dingen bezig dan veertigplussers en na je 55ste heb je weer andere prioriteiten.’ Als mensen bepaalde toolboxen gebruiken is de waardering hoog, maar ze moeten ze wel eerst gebruiken. Daartoe moet je ze verleiden.

Casus Volandis: Hoe zorgen we ervoor dat elk jong talent dat nu instroomt in bouw en techniek gezond blijft, het pensioen haalt en daarna ook nog zo lang mogelijk gezond blijft?

Ook in groep 3 is men overtuigd dat veilig en gezond werken hoort bij goed vakmanschap. Het zou vast onderdeel moeten zijn van de vakopleiding, maar ook van de terugkomdagen door bijvoorbeeld daar de eerdergenoemde pubquiz Werk Veilig aan te bieden. Tot slot moet de rol van de werkgevers en (informele) leiders niet worden onderschat. Zij moeten te allen tijde aan alle voorschriften voldoen en mensen aanspreken op onveilig en ongezond gedrag: als je als leider een onveilige situatie negeert, legitimeer je slecht gedrag en is het hek van de dam.

Oproep aan alle netwerkpartners:

• Deel activiteiten en goede voorbeelden via gevaarlijkestoffen@bkb.nl
• Word lid van de besloten LinkedIn-groep Netwerk Gezond & Veilig Werken met Gevaarlijke Stoffen. Netwerkpartners hebben inmiddels een uitnodiging in hun mailbox. Niets ontvangen? Laat het ons weten: gevaarlijkestoffen@bkb.nl
• Ken je ROC-docenten die open zouden staan voor een interview? Breng ze in contact met Theo Jan Heesen

Agenda eerste helft 2019:

• 15 januari: deadline aanmelding kandidaten Goede Praktijken Competitie (reeds verlopen).
• 14 maart: Gevaarlijke Stoffen Innovatiefestival - Ken jij innovaties die een plek verdienen? Laat het ons weten!

Tijdens de bijeenkomst waren vertegenwoordigers aanwezig van Long Alliantie Nederland, evofenedex, Koninklijke Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI), Brandweer Nederland, RIVM, Volandis, SBI Formaat, Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten (VVVF), Cosanta bv, NVvA, Cumela Nederland, Vakmedianet, NBC, Vereniging Afvalbedrijven, TNO en ministerie van SZW.