14/05/18 - Staatssecretaris Tamara van Ark zet veilig werken met gevaarlijke stoffen op de kaart

In de Maassilo zijn meer dan 200 werkgevers, werknemers en experts aanwezig voor de kick-off van het programma en de campagne over gevaarlijke stoffen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Nederlands Focal Point. De zaal zit vol energie: aan de tafels wordt volop genetwerkt én gediscussieerd over hoe je er samen voor zorgt dat het aantal doden als gevolg van werken met gevaarlijke stoffen daalt.

“Wat doet een gevaarlijke stof met je longen?” Dokter Jos Rooijackers, longarts van beroep en aangesloten bij het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen, legt het aan de hand van praktijkvoorbeelden, inclusief foto’s, uit.

Rooijackers: “Longen zijn net als een stofzuigerzak. Eerst zijn ze schoon, maar ze worden langzaam vuil. Je krijgt aandoeningen aan de luchtwegen en longblaasjes, zoals longfibrose. Het verschil met een stofzuigerzak is dat je je longen niet kunt vervangen voor nieuwe.” Het verhaal van de longarts is toch even schrikken voor de aanwezigen, hoewel ze vaak wel weten wat de gevolgen (kunnen) zijn.

1 miljoen Nederlanders

De cijfers laten zien waarom deze campagne zo belangrijk is: 1 op de 6 werknemers loopt het risico om ziek te worden omdat zij op het werk te maken hebben met gevaarlijke stoffen, zoals kwartsstof, houtstof, dieselrook isocyanaten en lasrook. Het gaat in totaal om meer dan 1 miljoen Nederlanders. Jaarlijks overlijden 3.000 mensen als gevolg van die gevaarlijke stoffen. 80 procent bestaat uit gepensioneerden, 20 procent uit werkenden, blijkt uit cijfers van de Nederlandse organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO), Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Mensen achter de cijfers

“De cijfers en feiten liegen er niet om. Maar het gaat niet om dat aantal of de hoge zorgkosten die ermee samenhangen, het gaat om de mensen die achter die cijfers schuilgaan. Dat zijn mensen met familie en vrienden, met dromen en verwachtingen.” Aan het woord is staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tamara van Ark, die eerder op de dag een werkbezoek bracht aan autobedrijf Ames, waar wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen als dieselrook, lasrook en accuzuur.

Tijdens het werkbezoek laten enthousiaste en betrokken werknemers en leidinggevenden zien hoe ze in de praktijk omgaan met gevaarlijke stoffen. Zo wordt een werknemer die even snel iets met blote handen doet direct aangesproken op zijn gedrag, niet alleen door zijn baas, maar ook door zijn directe collega’s. Daarnaast zet de leidinggevende het onderwerp bij ieder overleg op de agenda, om werknemers en zichzelf eraan te herinneren dat het blijvende aandacht verdient.

Rondleiding autowerkplaats

Tijdens de rondleiding in de autowerkplaats kon de staatssecretaris met eigen ogen zien welke beschermingsmiddelen worden gebruikt bij het werken met auto’s en hoe het werk in de loop der jaren ten goede is veranderd. “Vroeger was het normaal en zelfs een beetje stoer om als automonteur tot in de oksels onder het smeer te zitten. Nu werkt iedereen er met handschoenen. Hoe je veilig omgaat met gevaarlijke stoffen, staat hier altijd hoog op de agenda.”

De staatssecretaris vindt zo’n cultuuromslag als bij Ames op veel meer plekken nodig. “Veilige alternatieven en beschermingsmiddelen zijn vaak voorhanden, maar er is meer bewustzijn nodig op de werkvloer van de risico’s en de aanwezige oplossingen. Het is een te voorkomen probleem.”

Longarts Rooijackers is het daarmee eens: “Er is veel bekend, de literatuur is uitgebreid en we weten wat je kan krijgen van gevaarlijke stoffen. Maar op een of andere manier lukt het niet om het helder te krijgen. Waar ligt dat aan? Ik vind in ieder geval dat bij beroepsopleidingen veilig werken geen keuzemodule mag zijn, zoals nu het geval is. We moeten de allerjongste leerlingen meteen op de goede manier begeleiden. Veilig Werken met [ Gevaarlijke ] Stoffen is cruciaal en moet in ons doen en handelen, in ons lijf, zitten.”

Deel je verhaal

Dat het inderdaad een te voorkomen probleem is, blijkt als de aanwezige werknemers, werkgevers en experts met elkaar aan grote tafels, bedekt met geel-paars tafelkleed in de huisstijl van de campagne, in discussie gaan over de vraag hoe je voor meer bewustwording zorgt. Aan één tafel wordt er een praktijkvoorbeeld bij gepakt van een oudere werknemer die gewend is altijd op dezelfde (onveilige) manier te werken. De discussie die vervolgens losbarst, laat zien hoe moeilijk het soms is om iedereen in je bedrijf mee te krijgen.

Wat in ieder geval helpt volgens een aanwezige: “Je moet je eigen verhaal over veilig werken met gevaarlijke stoffen vertellen aan collega’s, daar kun je vandaag nog mee beginnen. Het verhaal van een collega komt vaak beter aan dan wanneer het van bovenaf wordt opgelegd.” Een ander legt de vinger op de zere plek: “Het gaat om het besef dat je gezond thuis moet kunnen komen, nu en in de toekomst.”

Staatssecretaris Van Ark besluit: “We moeten ermee aan de slag en duidelijk maken dat er vaak iets te doen is aan de risico’s van gevaarlijke stoffen. Het is geen gemakkelijke opgave, maar er zijn goede praktijkvoorbeelden waar we allemaal van kunnen leren.”

Werk jij veilig met gevaarlijke stoffen? Ga naar hoeveiligwerkjij.nl en doe de test.

Het is mogelijk de foto’s van de kick-off te bekijken. De foto’s zijn te gebruiken onder vernoeming van de fotograaf: Sander Koning.