Breng beweging in je werkdag

Charlotte: Welkom allemaal bij. We zijn bij het webinar breng beweging in je werkdag, van Sven van Duwtje. Ik ben blij dat jullie hier allemaal zijn. Mijn naam is Charlotte en wij zijn namens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aanwezig als co-host van de expert van vandaag en ik zal vooral de vragen uit de chat bijhouden en ook zoveel mogelijk aan Sven voorleggen zodat jullie met alle antwoorden weer naar huis kunnen gaan. Dit doe ik een beetje tussendoor, maar stel vooral dus al jullie vragen in de chat. Dan geef ik die door aan Sven. Jullie zien ook dat ik, of in ieder geval dat de camera's en de microfoons aan staan, deze mag je gewoon ook uitzetten. Maar het is vooral ook zodat we straks wat interactie in het webinar kunnen hebben, en Sven zal dit ook aangeven wanneer dit het geval is. En dan is het leukste als je wel nog even je camera of je microfoon aanzet, zodat we ook een beetje kunnen zien wat er gebeurt. Wij organiseren dit webinar vanuit de campagne de Nationale Beweegminuut. Die is vorige week gelanceerd en met die campagne proberen wij heel zittend Nederland te motiveren om meer te bewegen tijdens het werk. Dus dat is één minuut per dag, om elf uur 's ochtends. Maar het doel is natuurlijk omdat dit zo vaak mogelijk te herhalen. Wij hebben nu vier webinars georganiseerd, dit is de derde en dat gaat vooral over lichamelijke onderbelasting. Dat willen we graag belichten vanuit verschillende perspectieven en vandaag gaat Sven van Duwtje jullie bijpraten over de psychologie van gedragsverandering. En ik moet er wel nog even bij zeggen deze webinar wordt opgenomen en deze later ook wordt gepubliceerd. Dus mocht je het nou niet fijn vinden dat je camera aanstaat zet hem dan vooral uit. Dat is ook helemaal goed. En vergeet ook niet je vragen in de chat te zetten. Dan kan ik dat allemaal doorgeven of opmerkingen of als je gewoon iets wil laten weten, dan geef ik dat door aan Sven. Oké, dan geef ik nu het woord aan Sven.

Sven: Oké, nou Charlotte, hartstikke bedankt voor de intro. En ja, alle bezoekers van dit webinar, hartstikke welkom op dit late uur op de dag dat jullie toch nog zijn aangeschoven bij het webinar: breng beweging in je werkdag. Mijn naam is Sven van As. Ik ben gedragsexpert bij Duwtje en wij houden ons bezig met gedragsverandering in de praktijk. Dus dan hebben we het over duurzaam, veilig en gezond gedrag. Nou en dat bewegen tijdens je werkdag, dat is een voorbeedld van het gezonde gedrag en we gaan vandaag dus zoals Charlotte al zei, induiken in de psychologie van dat gedrag. Want hoe zit het nou met dat zitten de hele dag. En ik gok dat op dit moment heel veel van jullie ook zitten achter de laptop, misschien in een cafeetje, misschien thuis of misschien op kantoor. Nou, je mag je camera even aanzetten als je dat wilt, zoals Charlotte al zei, voel je niet verplicht. Maar dat is voor ons leuk om even te zien wat er gebeurt, want ik zou jullie graag willen uitnodigen om dit webinar staand te gaan volgen, dus neem die laptop mee, zet hem in een kast. Als je op een zit stabureau werkt, draai je even omhoog of als je dat allemaal niet kan alleen je schermpje even bij als het kan. Probeer dit webinar staand te volgen. Ik geef jullie een minuut de tijd om even een goeie plek daarvoor te vinden. Ondertussen voorziet Charlotte mij van commentaar. Ik kan jullie helaas niet zien, maar Charlotte gaat mij voorzien van commentaar van wat er gebeurt. Neem dus even de tijd om een plekje te vinden waar je dit webinar staand kunt volgen. Hé, want goed voorbeeld doet volgen. Charlotte, ik ben benieuwd: zijn er al mensen in beweging gekomen?

Charlotte: Ja, kijk, ik zag wel wat beweging. Volgens mij zie ik wat mensen op gaan staan. Misschien was dat Erna en ook Letty, zie ik bewegen.

Sven: Nou nogmaals proberen, als het een keer niet lukt, is het geen ramp, he. Als er andere beperkingen zijn waardoor het niet lukt, geen probleem. Maar als het even kan, dan sluiten we de dag in ieder geval staand af met z'n allen. Ik wacht nog even vijftien seconden en dan gaan we door met de verdere inhoud van het webinar. Vijf, vier, drie, twee, één. Nou voor diegene die zijn gaan staan, super. Voor degenen die nog zitten, ik hoop dat er een goeie reden voor is en dat je na dit webinar nog vaker toch ook staand dit soort bijeenkomsten zult bijwonen. Want we zitten wel erg veel gedurende de dag. We rijden naar ons werk, dan zitten we in onze auto of in de trein. Vervolgens komen we op ons werk aan. Nou, veel van ons werk gebeurt zittend of we achter een laptop, dit webinar ook gericht op de chauffeurs en die het ook zittend doen. En tot slot komen we eind van de dag thuis, gaan we weer zitten, zitten we achter de TV of een boek te lezen. Nederlanders zitten ontzettend veel, zo'n 32 procent, dus bijna één derde zit zelfs meer dan acht en een half uur per dag, en da's gewoon ontzettend slecht voor onze gezondheid. We hebben vandaag ook deze hele campagne en ook dit webinar, maar hoe is het nou allemaal begonnen? Hoe weten we dat dat zitten nou niet goed voor ons is. Waar komt er nou allemaal vandaan? Nou, d'r zijn daar heel lang allemaal ideeën over geweest. Kunnen we teruggaan naar de oude Grieken bij wijze van, maar het eerste wetenschappelijke onderzoek, een klassieker die komt uit de jaren 50 en dat onderzoek vond plaats bij het personeel van deze welbekende dubbeldekkers uit Londen. En back in the days, in de jaren 50, zaten hier twee mensen op. Één persoon bestuurde de bus, maar d'r was ook een conducteur die de bus heen en weer liep om tickets te checken. Dus of iedereen een geldig reisbewijs had. Nou, dit was echt een onderzoek naar de gezondheid van de werknemers in die bus. En wat bleek nou, die buschauffeurs die hadden twee keer zo hoge risico op een hartaanval ten opzichte van de conducteurs. Nou, je raadt het al, het grote verschil, het enige verschil tussen die twee is dat die buschauffeur, die zit de hele dag stil en die bestuurt de bus, terwijl de conducteur, die loopt heen en weer door die bus en loopt ook die trap nog eens op en af. Nou, dit was dus echt een hele mooie studie, waarin we voor het eerst zagen in een precies dezelfde omgeving, vergelijkbaar werk, dat dat zitten niet goed voor ons is en dat bewegen goed voor onze gezondheid lijkt te zijn. Nou, dit was in de jaren 50, inmiddels zijn we bijna 70 jaar verder, maar is de conclusie nog steeds hetzelfde: bewegen is goed voor onze gezondheid, zitten slecht. Door te veel zitten hebben we problemen als diabetes, hartproblemen kanker en vroegtijdig overlijden, echt grote problemen. Uitdaging is dan ook om minder te zitten en meer te bewegen, want meer bewegen alleen, dat lost het vele zitten niet op. Het gaat er om dat we het zitten an sich ook verminderen, want ook dat zitten zelf is een probleem. We kunnen niet compenseren voor dat vele zitten gedurende de dag door meer te gaan bewegen. Dus het algemene bericht is: minder zitten, meer bewegen. Maar we focussen vandaag echt op dat stukje dat we minder gaan zitten. Het zitten zelf is namelijk al een probleem. En hebben we het dan over de uren op de dag dat we midden moeten gaan zitten? Nou, het gaat meer om de periodes waarin we zitten en het advies is op dit moment om om en nabij elk half uur even dat zitten te doorbreken. Dit advies, deze zijn echt nog in ontwikkeling. Maar op dit moment is het algemene advies: probeer nou eens of je elk half uur het zittende werk even kunt opbreken door bijvoorbeeld te gaan staan, een stukje te lopen of te stretchen, maar dat je om en nabij elk half uur even dat zitten doorbreekt. Dat je dus voorkom dat je die hele lange periodes aaneengesloten zit, want dat is het grote probleem. Gelukkig zien we steeds meer nieuwe technologie, nieuwe uitvindingen die ons kunnen helpen om ons werk meer staand te doen. Aan de linkerkant zien we de welbekende zit-stabureau, je ziet zelfs een standaard die we thuis kunnen installeren, die ons kan helpen om meer werk staand te doen en vaker ons zitten op te breken. Maar ook bijvoorbeeld de smartwatch, hier zien we de Apple Watch, kan ons helpen om even d'r aan herinnerd te worden dat we moeten gaan staan en aan het eind van de dag te zien hoeveel we ook hebben bewogen of gestaan of gezeten. We hebben dus eigenlijk behoorlijk wat tools in huis inmiddels die ons kunnen helpen om meer te gaan staan en minder te zitten en het vaak op te breken. Maar als we kijken naar wat het effect hiervan is, dan zien we vooral op de korte termijn positieve effecten. Maar op de lange termijn verdwijnen die vaak. Nou en ik hoorde het al, hé, het is toch een stukje gewoontes vorm, het is toch een stukje gedrag. En om dat dus te begrijpen, om te begrijpen hoe het kan, dat het zo moeilijk is, maar ook om jullie tips straks mee te kunnen geven, om wel meer in beweging te kunnen komen, duiken we in dit webinar in de psychologie van gedrag. We gaan dus echt erin induiken: ja, waar komt dat gedrag nou vandaan, dat zitgedrag en waar kunnen we aan draaien om daar wat mee te gaan doen? We weten namelijk vanuit de psychologie al een behoorlijke tijd dat er een behoorlijk gat zit tussen de intentie die iemand heeft en dat gedrag. Je zult dit waarschijnlijk wel herkennen als je terugdenkt aan het begin van dit jaar, aan je goeie voornemens. We weten dat van die goede voornemens maar een heel klein percentage, zo'n 8 procent, wordt waargemaakt. Dus ondanks dat wij hele goeie intenties kunnen hebben, kan het behoorlijk zijn die intenties ook echt om te zetten in gedrag, zo ook bij het zitten. Nou, om dat beter te begrijpen duiken we iets verder in het brein. En grof gezegd maken we bij het begrijp van gedrag onderscheid tussen twee systemen, namelijk het rationele systeem die ons helpt om gezonde keuze bijvoorbeeld te maken en het automatisch systeem. Dat systeem wat ervoor zorgen dat we aan het eind van de werkdag op de bank neerploffen en niks meer doen, of dat we toch de hele dag blijven zitten. Die twee systemen gaan we nu wat verder op induiken omdat het ons helpt om het zitgedrag beter te verklaren. En het automatische systeem, dat werkt snel, instinctief en is emotioneel. Tijdens de coronaperiode werd per ongeluk vaak toch een hand gegeven. Dat gebeurde op via het automatische systeem, waar we dus zonder heel veel na te denken, per ongeluk iemand de hand gaven. Zoals Rutte dat deed op nationale televisie, snel initiatief en emotioneel. Helpt bijvoorbeeld bij rekensommen als dit. Twee plus twee is vier, hoeven we niet over na te denken, gebeurt snel en automatisch. En dat automatische systeem, dat volgt het principe, en dat noemen we de law of least effort. We volgen de weg van de minste weerstand. Net als het water dat door een riviertje naar de zee stroomt, volgen wij ook in ons automatische gedrag vaak die weg die ons de minste moeite kost, die de minste inspanning kost. Nou, dat klinkt misschien wat vaag. Hoe ziet dat eruit? Nou als volgt. Hier zien we in beeld de zogenaamde olifantenpaadjes. Er wordt een mooi voetpad aangelegd voor de wandelaars of voor de fietsers. En als mens zijn we nou eenmaal geneigd die paadjes af te snijden. En de weg van de minste weerstand of de minste inspanning te kiezen. Nou, dat doet niet één persoon, maar dat doen heel veel personen en zo slijten zich met de tijd olifantenpaadjes uit. Dus bij de afsnijroutes zien we heel duidelijk dat als mensen kunnen, dan vermijden wij inspanning. Kijk, als er een grote beloning tegenover staat, wordt het anders. Maar in de regel, als we kunnen, vermijden we inspanning vanuit dus dat automatische systeem en vanuit die wet van de minste weerstand. We gaan dus voor gemak als we ons automatische systeem volgen. Maar ik zei ook wel, we gaan ook voor de meer instinctieve system hebben het dan over, het automatisch systeem. Dat verklaart bijvoorbeeld waarom we na een lange dag werk zin hebben in chips en grote zakken chips inslaan. Instinctief vanuit ons evolutionaire brein is dat hartstikke handig. Vetten verzamelen, lekker eten, hartstikke goed, maar in de huidige maatschappij past dat niet meer. En zo ook met zitgedrag, in feite was dat hartstikke handig om veel te zitten. Maar goed, in deze tijd is dat anders, want alles is ingericht op zitten. Dus dat instinctieve systeem maakt dat wij eigenlijk gedrag nog laten zien wat vroeger misschien handig was, maar wat niet meer zo goed past in deze maatschappij. En dat kan dus verklaren waarom die goeie intentie die je misschien in de ochtend had om bijvoorbeeld gezond te eten, waarom dat zo lastig kan zijn om dat om te zetten in gedrag. En waarom we bijvoorbeeld 's avonds dan toch weer neerploffen op de bank met een hele dikke vette pizza? Dus er zit een gat tussen die intentie in het gedrag. Het automatische gedrag dat instinctief, snel en automatisch gaat, verklaart waarom we toch weer die keuzes maken die niet zo gezond voor ons zijn. Daartegenover staat het rationele systeem. Dat is langzaam, wel overwogen en volgt logica. En dan, als we weer kijken naar de coronacrisis daar ging het om het wel geven van die elleboog. Even bewust nadenken op dit moment zal het weer anders zijn, we mogen we weer een hand geven, daar moeten we bewust over nadenken. Dat is dat rationele systeem. Als we dat bijvoorbeeld in een rekensom zouden laten zien, dan zou dat bijvoorbeeld dit zijn, wat complexer. Hier moeten we echt even over nadenken. Eerst een plus som dan gedeeld door, wat ging ook alweer voor? Nou goed, we moeten teruggaan naar onze basisschooltijd of voortgezet onderwijs om dit te herleiden. We moeten d'r even induiken. We hebben de tijd nodig om na te denken en een besluit te vormen. We bekijken de details en bekijken wat er allemaal meespeelt en we moeten bijvoorbeeld ook informatie opzoeken. Dat is echt een bewust proces, dat rationele systeem. Het gaat niet zo vanzelfsprekend en daar zit dan ook tegelijkertijd de uitdaging. Want dat rationele systeem, dat heeft energie, tijd en focus nodig, en daarmee kunnen we ook gemakkelijk vermoeid of afgeleid raken. En om dat te illustreren wil ik jullie eigenlijk vragen om even te unmuten dus om je microfoon aan te zetten, want we gaan een klein experimentje doen, namelijk de wiskundige. Dus unmute jezelf, zet je microfoon aan. Ik heb namelijk jullie input nodig en die mag je hardop geven. Dus ik vraag jullie om hardop je antwoord te geven. Jullie krijgen zo meteen een aantal sommen te zien. Voordat we starten, is iedereen er klaar voor. Mag ik een ja als je je microfoon aan hebt gezet?

Iedereen: JA!

Sven: Super, ik hoorde er heel veel, dan gaan we beginnen. We krijgen dus een aantal rekensommen te zien. Daar komen ze. Jullie kunst is dus om het antwoord hardop te roepen. Hoeveel is:

Iedereen: *Roepen antwoorden van sommen*

Iedereen: *Veel roepen rode hamer*

Sven: Rode hamer, ik hoor hem behoorlijk wat keren terugkomen. Nu denken jullie en waarschijnlijk heel veel mensen om ons heen: jij kan gedachten lezen, je bent echt een psycholoog, je wist wat hier gebeurde en je bent in onze gedachten gekomen. Nou, dat is wat ik vroeger altijd al hoorde toen ik psychologie studeerde. Maak je geen zorgen, dat is niet aan de gang, maar we gebruiken hier een principe, wat we kennen vanuit de gedragspsychologie. Wat hier gebeurde is, dat we allereerst, we leiden jullie af, we zorgen d'r voor dat jullie met je aandacht bij die rekensommen zijn. Daar is heel veel aandacht voor nodig, echt dat rationele systeem. Je moet flink nadenken, je moet de moeite doen en daarna stel je een vraag waarin je ook nog eens heel snel moet antwoorden, waardoor je dat op je automatisch systeem gaat doen. We weten vanuit die gedragspsychologie, dat we dan kijken naar allereerst primaire kleuren, dus dat bijvoorbeeld rood, maar dat had ook groen of blauw kunnen zijn, en daarnaast ook nog eens een gereedschap wat veel voorkomt, bijvoorbeeld de hamer. Dus omdat wij snappen hoe ons brein werkt, kunnen we voorspellen wat er gaat gebeuren als we je een beetje uitputten of afleiden. Dit was dus echt een trucje waarin we dat automatische systeem gebruiken. Dat automatische systeem is dus voorspelbaar en je kunt nagaan dat er gedurende de dag, heb je ook allerlei prikkels te verwerken, allerlei beslissingen te maken, en daardoor zul je veel vaker terugvallen op dat automatisch systeem. Net als dat nu een heel groot deel van jullie die rode hamer riepen. In ons dagelijks leven is ons gedrag dan ook vooral automatisch. Jullie mogen trouwens je microfoon uit hoor, het experiment is klaar, dus maak je geen zorgen, we zijn weer klaar, jullie mogen weer lekker achterover leunen of staan. Maar in het dagelijks leven is dus ook veel van ons gedrag en eigenlijk het overgrote deel, automatisch. En maar goed ook hé, we zeggen wel eens van, anders zou ik het ontbijt niet eens halen. Er zijn gewoon zoveel beslissingen te nemen, kleine, grote beslissingen. Als we daar allemaal over na zouden denken, ja, dan ben je kapot voordat je bij je ontbijt zit. Nou, omdat te voelen is, bijvoorbeeld ook het autorijden vind ik daar een mooi voorbeeld in. De eerste keer dat je dat doet, gaat alles heel erg bewust. Om dat rationele systeem, je denkt na, sleutel omdraaien om de motor aan te zetten, koppeling, indrukken, op laten komen, et cetera, de spiegel checken, alles heel erg bewust. Maar na verloop van tijd zijn die processen veel meer geautomatiseerd en kun je dus ook op je automatisch systeem dat doen. En bijvoorbeeld daarnaast nog even lekker zingen of naar de radio luisteren. En dat wij dat automatisch doen, is maar goed ook, want als wij dan bijvoorbeeld bij een stoplicht komen die springt op rood, hoeven niet heel lang na te denken om te remmen. Dat doen we zonder na te denken. Dat doen we op die automatische piloot. We hoeven niet na te denken waar die rem ook alweer zat en hoe je dat ook alweer deed, maar we doen het op die automatische piloot. Het is dus heel erg behulpzaam dat we dat automatische systeem hebben. Maar dat automatische systeem, heeft ook wel tekortkomingen die we aan het begin noemde en één van die tekortkomingen, is onder andere dat het verklaart waarom we zoveel stilzitten overdag. Dat doen we automatisch, onze omgeving is ingericht op zitten, heel veel van ons gedrag is ingericht op zitten. Dat verklaart dus waarom die intentie van dat meer bewegen en minder zitten moeilijk is om te zetten naar gedrag. Als het automatisch gaat, dan zullen wij met gedragspsychologische technieken moeten inspelen op dat automatische gedrag. Dus die automatische processen, omdat het anders heel lastig wordt om die intentie om te zetten in gedrag. Nou, gelukkig zijn er dus technieken voor en we gaan nu behandelen welke techniek je nou bijvoorbeeld zou kunnen gebruiken om jezelf van je stoel af te krijgen en houden daarbij dus in je achterhoofd. Enerzijds gaat deze presentatie over kantoorwerken. Er zijn mensen die thuiswerken voor kantoor, maar ook de chauffeurs die dus de hele dag in een vrachtwagen zitten en ook in je achterhoofd houden. Het gaat om bewegen in de zin van dat we zitten en om en nabij elk half uur even doorbreken. Hoeft niet op de minuut nauwkeurig, maar om en nabij dat halve uur. En een allereerste gedragstechniek of een knop waaraan we kunnen schuiven, is natuurlijk dat je jezelf motiveert. Als we het over gedrag hebben, dan is motivatie die kernterm. Dat is de drijver van ons gedrag. Maar goed, motivatie is natuurlijk een vrij brede term. Hoe zorg je nou daarvoor dat je jezelf motiveert? Iets specifieker gaan wij induiken op de extra zieke motivatie en dan hebben we het over het verkrijgen van beloningen. Niet al het gedrag is nou eenmaal leuk an sich. Bijvoorbeeld werk, doen we toch ook voor een groot deel voor de beloning, al zal d'r een stuk, als het goed is, ook leuk aan zijn. Extrinsieke motivatie gaat dus om dingen die we doen, om beloningen te verkrijgen of de andere kant op, om nadelen te voorkomen. Nou, extrinsieke motivatie, dat is een mooie voor dat opstaan, omdat, dat is wat lastiger om echt leuk te maken en dan kan extrinsieke motivatie heel erg waardevol zijn. En dat extrinsieke motivatie werkt, dat zien we ook in het dagelijks leven. Kijk bijvoorbeeld naar het statiegeldsysteem. Voor een paar cent zijn we als mens in Nederland in ieder geval te porren om die flessen niet zomaar weg te gooien, maar ze ook te verzamelen en naar de supermarkt te brengen. Een effectief beloningssysteem en dit gaat echt om die extrinsieke motivatie, maar ook andersom, misschien herken je het wel. Als je in de auto zit en je hebt je gordel nog niet om, dan begint er zo'n piepje, dat wordt steeds luider, steeds vervelender, er blijft een lampje branden en als ze de gordel omdoen dan verdwijnt dat. Dus daarmee gaan we iets nadeligs uit de weg. Dus het statiegeld is het belonen nastreven, de gordel, het uit de weg gaan van iets nadeligs en hopelijk zijn er nog andere redenen waarom jullie dit gedrag ook laten zien. Maar je ziet dat dit dus in de maatschappij ook echt al wordt gebruikt. Nou, die truc kunnen we natuurlijk ook op onszelf uitvoeren door bijvoorbeeld die objecten die je vaak nodig hebt tijdens je werkdag buiten hand bereik te leggen. We zijn vaak geneigd om ons kantoor en ons bureau zo in te richten dat we alles binnen handbereik hebben. Hartstikke handig kun je hartstikke snel alles doen. Nadeel is dat je dan dus blijft zitten. En door zaken buiten hand bereik te leggen, waardoor je bijvoorbeeld even moet opstaan. Geef je jezelf een reden om te bewegen en hoef niet meer zo bewust na te denken over dat opstaan. Maar gebeurt het automatisch. Het gaat er daarbij dan vooral om dat je die spullen buiten je handbereik legt die je om en nabij elk half uur wilt gebruiken. Als ik bijvoorbeeld voor mezelf spreek, ik werk vaak met een to-do list, zo'n lijstje om even bij te houden wat er allemaal moet gebeuren vandaag en soms groeit die lijst gedurende de dag om even wat bij op te schrijven. Nou, dan weet ik van mezelf dat ik om en nabij elk half uur wel even iets op die lijst wil zetten of wil afstrepen. Doordat ik nu die lijst buiten handbereik heb gelegd, moet ik daarnaartoe lopen om even wat af te vinken of erbij te schrijven. Ik ga daarmee iets nadeligs uit de weg, namelijk dat ik het vergeet weg te strepen of dat ik uberhaupt vergeet dat ik iets nog moest doen. Anders moet ik dat de hele tijd in m'n hoofd vasthouden en ik streep het af. Dat is m'n beloning, want dan is het weer klaar. Dus op die manier heb ik mezelf een reden gegeven om op te gaan staan en voor mij is dit ongeveer elk half uur. Maar ik weet ook een collega van mij die drinkt graag water gedurende de dag en die had altijd een grote kan water op de tafel staan en met een grote kan vul je telkens dat glas natuurlijk bij. Dus die is geswitcht naar het drinken van enkel één glas water en het glas dus op de tafel staat, zodat als ze weer dorst heeft en het glas leeg is, dat het glas moet worden bijgevuld. Dus ben je een dorstig type, zet dan een glas water op tafel en niet een hele kan. En zo heb je voor jezelf weer een reden om elk half uur even op te staan. Dit is handig voor kantoormedewerkers, voor bijvoorbeeld chauffeurs is het natuurlijk andersom zou ik zeggen: Joh neem een lekker grote kan mee, drink de hele dag door thee of koffie, zodat je bij wijze van vaker naar het toilet moet en je eerder gemotiveerd bent of eerder een reden hebt om juist even naar een benzinepomp te gaan om daar naar toilet te gaan, bij wijze van. Dus het is heel persoonlijk wat voor triggers voor jou werken, wat voor redenen voor jou werken. Dat hangt ook af van je werk, van je beroep, maar ook waar je werkt. Want we zitten inmiddels natuurlijk in een fase waarin hybride werken helemaal hot is en we veel thuiswerken. Ja ook daar kun je trucjes inzetten. Denk bijvoorbeeld aan het doen van de was. Soms is het een noodzaak om te doen, maar het is ook een hele goeie reden die jou kan motiveren om even op te staan en naar de wasmachine te gaan. Want jij weet ook dat als die was er lang in blijft zitten, dan is het minder fris. Gaat ie kreuken. Zo kun je ook thuis, dus jezelf redenen geven en jezelf extrinsiek motiveren om in beweging te komen en niet te lang stil te blijven zitten. Nou, ik heb het al een paar keer gezegd, ik kan allerlei dingen bedenken. Ik heb een aantal voorbeelden gegeven. Maar mijn vraag aan jullie is: hoe zet jij hem in? Wat gaat voor jou een reden zijn hoe jij jezelf elk half uur om en nabij kunt laten opstaan? Geef ik jullie een minuut de tijd voor en als je iets bedacht hebt in die minuut, zet hem in de chat en dan komen we daar zo op terug. Maar neem dus even een minuut de tijd om goed na te denken voor jezelf: wat gaat mij helpen om ongeveer elk half uur even op te staan. Succes! Nog een half minuutje. Het voordeelvan het in de chat zetten, is dat je niet alleen jezelf daarmee helpt, maar ook de anderen die in deze webinar aanwezig zijn. Het kan ook inspireren naar elkaar toe. Charlotte, ik wil jou alvast vragen om alvast misschien een blik op de chat te werpen en ik ben wel benieuwd wat voor input er allemaal is gekomen.

Charlotte: Heel veel antwoorden binnengekomen.

Sven: Je ziet er heel veel binnenkomen, oké.

Charlotte: Het zijn er heel veel. Ik begin gewoon, de eerste die ik zie dat is een handige app, die heet break timer, die geeft dus elk half uur een signaal om dus even op te staan. Ik zie veel drinken. Vicky zegt veel drinken, dus dan ga je vaak naar het toilet.

Sven: Slim!

Charlotte: Mirjam die gaat altijd staan of lopen bij het bellen.

Sven: Ja.

Charlotte: Lorre die gaat in plaats van mailen naar een collega even ernaartoe.

Sven: Ja, dat vind ik ook een mooie. Dan heb je even sociaal contact. Kun je even met elkaar kletsen, is nog gezellig ook, dat is echt zo'n mooie beloning om even voor te bewegen.

Charlotte: En ik zie ook vaak voorbijkomen dat ze, net zoals de tip die jij net gaf over het glas water, inderdaad niet een kan op het bureau zetten, maar gewoon één glas water. Dat je toch vaker naar de kraan toe loopt. En de to-do list vindt Sabine een hele goeie tip.

Sven: Kijk mooi! Neem me mee.

Charlotte: En ik zie inderdaad ook vaak voorbij komen, toch de telefoon met een wekkertje of dus via een app, dat je elk half uur even een seintje krijgt, dat je op moet staan.

Sven: Nou mooi, dankjewel, Charlotte, voor de imput en dank jullie wel, mensen thuis, voor jullie input in de chat. Ik hoor inderdaad mooie redenen als je straks uit het webinar komt, denk nog eens na over andere eventuele, motivatoren, dus redenen om jezelf in beweging te krijgen, want daarmee maak je dus iets automatisch en iets wat je nodig hebt of graag wil. En daarmee maak je het makkelijker voor jezelf om ook echt even in beweging te komen en van die stoel af te komen. Gaan wij ondertussen door naar de tweede techniek, die je zou kunnen maken of gebruiken om meer in beweging te komen. Dat is ook wel bekend als een implementatie intentie. Dit is eigenlijk een instructie die je voor jezelf schrijft, waarin je voor jezelf een heel concreet plan maakt, waarmee je eigenlijk het gedrag wat je wil vertonen automatisch maakt. En het plan ziet er eigenlijk als volgt altijd uit: als situatie, dan gedrag. Dat is hoe we hem formuleren, dus dat is echt één zin. De situatie die het gedrag triggert, dat kan een bepaalde tijd zijn, dat kan een bepaald moment zijn op de dag wat terugkomt. Dus da's atijd belangrijk dat het iets is, wat terugkomt zodat het gedrag getriggerd wordt. En hoe simpel dit ook lijkt, juist doordat het heel simpel is, werkt het. Want wat er gebeurt is dat wij eigenlijk van tevoren een koppeling maken in ons brein tussen de situatie en het gedrag. En door die koppeling van tevoren te maken wordt dat gedrag dus automatisch geactiveerd. We hoeven niet meer telkens na te denken over: oja, ik moet nog een keer ergens vandaag van die bureaustoel afkomen. Nee, die situatie dient zich aan en je gaat staan en je gaat bewegen, dus er is minder denkwerk vereist om in beweging te komen. We hadden het al helemaal in het begin over die wet van de minste weerstand. Als het zo makkelijk wordt, dan is ook de kans groter dat we gedrag, dus het van de stoel af komen, gaan doen. Nou, een mooi voorbeeld ervan was een onderzoek, daar werd het volgende als dan plan opgesteld: als ik 's ochtends mijn tweede koffie haal, dan hergebruik ik de beker van m'n eerste kop. Je ziet hem heel duidelijk. Als, en dan de situatie. En dan, dat is het doel gedrag. Dus in dit geval het hergebruik van de beker. Maar voor jullie straks natuurlijk het opstaan van de bureaustoel. Dat dat werkte, dat bleek wel, want dat leidde tot 30 procent minder verbruik van die koffiebekertjes. Dus het was een heel simpel plan. Je ziet het, echt maar één zin, maar omdat het mensen dus even herinnert eraan, maar ook de situatie aan het gedrag koppelt, hielp het ze echt om die bekers te gaan hergebruiken. Nou, dat kunnen wij ook gaan toepassen, maar dan voor het bewegen. Van die stoel afkomen. Bijvoorbeeld, als ik een bestand opsla in Word. Ik gok dat veel mensen nog in Word werken. Of misschien als je op een Apple werkt in Pages. Als je een bestand opslaat dan ga ik even stretchen. De situatie is dus de trigger en dan is het doel het gedrag. Maar ook, in de lockdown zeker, maar nu gok ik dat ook nog behoorlijk wat mensen in zoom werken. Nou, die meetings duren soms een half uur, soms helaas wat langer, maar goed, aan het eind van de meeting sluit hem altijd af en je kunt voor jezelf ook bijvoorbeeld het plan opstellen. Als ik m'n meeting eindig in zoom, dan ga ik even stretchen. Weer een voorbeeldje. Dit is vooral voor de kantoor medewerkers, de thuiswerkers en voor de chauffeurs. Bijvoorbeeld als ik de motor uitzet, ga ik even bewegen, voor chauffeurs is het natuurlijk wat lastiger. Die zijn wat beperkter in hoeveel ze kunnen bewegen gedurende de dag. Maar dit is een hele duidelijke trigger die je kan helpen, dat je niet blijft zitten als je die motor uit hebt gezet en binnen je koffie drinkt, maar dat je ook echt even naar buiten gaat. Maar je ziet dus de structuur. Het is altijd de als en vervolgens de dan. Als is de situatie en dan is het gedrag, dus even bewegen en even van je stoel afkomen. Belangrijk hierbij is dat jij de juiste trigger vindt. Net als met het geven van redenen voor jezelf, is het ook hier belangrijk dat jij voor jezelf bedenkt: welke trigger kom ik ongeveer elk half uur tegen en kan mij helpen om dus in beweging te gaan komen, oftewel: wat wordt de als van mijn van dan plan? Dus mijn vraag weer aan jullie: hoe zet jij hem in? Neem zo meteen weer even een minuut de tijd en schrijf dan in de structuur als dan op in de chat, wat jou als dan plan wordt en wat jou gaat helpen om straks meer in beweging te komen. We nemen weer een minuut de tijd en dan gaan we hem weer bespreken. Succes. Nog een half minuutje, als je al je trigger had bedacht, probeer hem dan zo'n beetje om te gaan vormen, naar echt het plan en hem in de chat te gaan zetten.

Charlotte: Yes, ik zal de eerste alvast voorlezen. Ik zie bijvoorbeeld van Roger, als ik een mail verstuur dan ga ik staan.

Sven: Kijk een goeie!

Charlotte: Carolien zegt: als ik bel, dan ga ik lopen.

Sven: Mooi!

Charlotte: Als ik drinken ga halen, dan doe ik de oefeningen van de beweegminuut. Ook een hele leuke!

Sven: Super. Wat ik heel mooi vind, aan deze voorbeelden, dat ze heel specifiek zijn. Als ik een mail verstuur dan ga ik even staan. Het is heel concreet gedrag wat jullie kiezen, en ook hele concrete triggers, die zijn altijd de beste. Zijn er nog meer, Charlotte?

Charlotte: Ja, als ik een e-mail heb afgehandeld of een bestand heb geüpdated, dan sta ik even op, zegt Evelien. Dit is ook een goeie. Als ik een teammeeting heb afgesloten, dan plan ik vijf minuten extra voor opstaan en dan pas verricht ik de volgende handeling, zegt Ellen.

Sven: Dus eigenlijk is dat als dan plan, als de teammeeting is afgerond, dan ga ik even bewegen. Dat is het als dan plan en dit is een mooie. Ja, hier wordt al heel ver vooruit gedacht, zelfs, dus dat is helemaal super. Wat het mooie is hiervan, wat jullie nu doen, is je denkt eigenlijk nu alvast hoe je het straks gaat doen, waardoor je straks veel minder moeite hoeft te doen om dat gedrag, ook daadwerkelijk te laten zien. En als je dan straks in die rush van de dag zit, net als bij die rode hamer, als ze bezig zijn met het verwerken van allerlei input en allerlei keuzes aan het maken zijn, dan kunnen we toch dat automatische gedrag triggeren en wordt het zitten niet meer automatisch, maar wordt het bewegen automatisch. Dus goed bezig allemaal, dan gaan wij door naar de volgende. En dat is de sociale norm. Ja, wij mensen zijn nou eenmaal kuddedieren. We willen erbij horen, we kijken naar wat de grote groep doet en we volgen vaak ook het gedrag van wat die grote groep doet en allereerst dat erbij willen horen. Dat is heel erg evolutionair, vanuit evolutie, vanuit vroeger. Toen was het hartstikke belangrijk om d'r bij te horen. Als je bijvoorbeeld ook weer die Planet Earth kijkt, je ziet in de kudde, diegenen die apart staan, die worden eruit gepakt, je wilt erbij horen. Dat is eenmaal echt een basisbehoefte van ons mensen en we volgen dan ook wat de grote kudde doet, omdat we erbij willen horen. Maar er is nog een reden waarom wij volgen wat anderen doen en waarom we kijken naar wat die grote groep doet. Vaak hebben we namelijk de aanname dat als we heel veel mensen het zien doen, dat dat ook wel het juiste gedrag zal zijn. Het is dus niet alleen het stukje dat we erbij willen horen, maar het is ook het idee van nou, als iedereen het doet, dan zal het wel kloppen, en daarom volgen we het gedrag van de meerderheid. Dat is wat we de sociale norm noemen. Dus wat de meerderheid doet. Nou, dat kunnen we niet alleen gebruiken voor gezondheidsgedrag maar dat wordt ook bijvoorbeeld in reclames gebruikt. Hier in Porto een app voor het vinden van huizen, en daar staat: Looking for a property in Porto, get the app everyone uses. Hier wordt echt op dat sociale norm gevoel ingespeeld, als iedereen het gebruikt, dan zal ik het ook maar moeten doen. En dan hopen zij natuurlijk dat wij deze app downloaden. Dus we kijken wat de grote meerderheid doet, en we volgen ook dat gedrag van die meerderheid. Dus door daarnaar te kijken en door deze app te zien of door dit plaatje te zien, is de kans waarschijnlijk groter dat meer mensen die app gaan downloaden, door dus die sociale norm, die versterkt wordt. En hier wordt echt ingespeeld op die grote groep. Maar het kan ook een enkel voorbeeld zijn, bijvoorbeeld de ons vertrouwde NS. Hier staat de treinwijzer, als ik de trein pak, dan check ik eerste verwachte drukte, jij toch ook? Hier zit zelfs nog een andere techniek een beetje in, maar het stukje jij toch ook? Dat wakkert echt dat gevoel aan van oh, dit is echt de norm en dus iets wat wij zouden moeten doen. Dus het gedrag wordt hier als een norm neergezet en de persoon straalt uit dat dat het normale gedrag is. Wat nou het voordeel is van het zetten van zo'n norm en van deze norm is dat we hem ook kunnen gebruiken, zoals hier, om het goede voorbeeld te geven. En dat is bij wandelen of even bewegen helemaal het geval. Zeker op de werkvloer kan er nog wel eens een cultuur heersen waarin het niet normaal is om even op te staan. Waarin het de norm is om in de pauze door te werken, et cetera. Maar als jij gaat staan en je neemt je collega's mee, dan kunnen jullie samen of jij in eentje beginnen met het zetten van een nieuwe sociale norm. En op die manier vergroot je de kans da niet alleen jij beweegt, maar dat ook je collega's in beweging komen. Dus het kan best wel even in het begin wennen zijn als nog niemand het doet, bedenk dan dat dat komt omdat die norm nog niet gezet is en dat jij misschien wel die norm gaat zetten. En je zult zien dat als meer mensen meegaan, dat door die norm meer mensen ook zullen gaan aansluiten. En het mooie van dit, deze techniek, dus die sociale norm, is dat je een soort backup plan of een soort vangnet voor jezelf creëert, want op de dagen dat jij het even vergeten was of er even geen zin in had, heb je misschien wel één, twee, drie collega's die wel gaan bewegen en die jou er meesleuren. Dus door het goede voorbeeld te geven, zet je een sociale norm neer en vergroot je de kans dat niet alleen je collega's, maar ook jij in beweging blijft en dus van die bureaustoel afkomt. Nou, neem even een halve minuut de tijd, je hoeft niet in de chat, maak je geen zorgen, maar om even te bedenken voor jezelf: wie ga jij meenemen? Wie ga jij meesleuren van z'n bureaustoel af? En een tip hierbij is om ook goed na te denken als jij thuis en op kantoor werkt, dat je ook even bedenkt wie je in beide specifieke situaties mee kunt gaan nemen. Want dan maak je de kans groot dat je in beide situaties ook blijft bewegen. Dus neem weer een halve minuut de tijd. Je hoeft hem niet in de chat te gooien, maar schrijf voor jezelf op wie je mee wilt gaan nemen en wie je mee kunt gaan nemen. Half minuutje.

Charlotte: Oh Sven. Ik had ook nog in het begin van de meeting een tip binnengekregen, dat is namelijk voor staand werken. Als je geen stabureau hebt, dan kun je ook de strijkplank gebruiken, bijvoorbeeld tijdens meetings.

Sven: Kijk, dit is een mooie, ja, da's een goeie en zeker, die zijn verstelbaar, dus die kun je misschien ook wel gebruiken voor de bureaus die niet verstelbaar zijn. En als je geen zin hebt om geld uit te geven aan wel een verstelbaar bureau, is dit een hele goeie oplossing. Ik heb hem zelf nog niet, dus ik neem deze mee. Dank je wel.

Charlotte: En ik krijg ook een vraag binnen van Judith. De vraag: het thuiswerken dat blijft een trend in de toekomst, hoe kan je dan het voorbeeld gedrag geven of zien van anderen?

Sven: Nou, dat is dus inderdaad waarom ik ook nu vraag: wie ga jij meenemen? Je zult vast een bekende, een goeie buur of misschien een vriend in de buurt hebben die je mee kunt nemen. En samen zet je dan die norm neer. Het is inderdaad thuis iets moeilijker om die norm te gaan zetten, omdat je iets minder goed ziet wat anderen doen. En bij die sociale norm draait het echt om wat je ziet dat anderen doen. Dus in de thuissituatie is het absoluut een uitdaging. Maar door wel iemand mee te nemen, maak je in ieder geval voor elkaar de norm, dat dat de verwachting is, dat je samen gaat lopen. En wie weet? Als de hele wijk gaat bewegen, zet je wel een norm neer, want dan valt ie op. Maar dat is absoluut een uitdaging om de sociale norm daar te veranderen. Maar door iemand mee te nemen kun je dan alsnog die kans vergroten, dat je wel die norm zet.

Charlotte: En dan krijg ik nog van Corry ook een vraag. Ik zag tevens volgens mij net ook voorbijkomen. In vorige webinar werd gezegd dat je het beste maximaal een half uur achter elkaar kunt staan, dus gedurende de hele webinar, is dat dan te lang?

Sven: Nou, die precieze timing, dat is echt nog in ontwikkeling. De wetenschappelijke inzichten daarover. Het is inderdaad zo dat het vooral belangrijk is dat je in ieder geval dat zitten ongeveer elk halfuur even doorbreekt en dat je dus ook dat staan, dat je dat niet te lang doet, dat je dus bijvoorbeeld niet dan vervolgens de hele middag blijft staan achter je bureau. Dus dit webinar, als je op een gegeven ook nu voelt: ik krijg wat moeie benen. Ga gerust weer zitten. Je hebt het nu doorbroken. Doel van mij is vooral dat jullie het zitgedrag elk half uur even doorbreken. En dan ben ik niet eens bezig met hoe lang je dan gaat staan. Maar dat staan an sich, als je dat te lang doet, is dat ook weer een probleem. Dus inderdaad, als je nu voelt, ik sta erg lang en ik voel het in m'n benen. Volgens mij zijn we een goed half uur onderweg. Je mag gerust weer even gaan zitten, je bent in ieder geval weer even gaan staan. Ja. Zijn dat de vragen voor nu Charlotte? Dan ga ik weer door.

Charlotte: Dat waren ze.

Sven: Super, dan gaan wij ons richten op de allerlaatste techniek, en dat is door gebruik te maken van kleine stapjes. Ja misschien ken je het wel met de goeie voornemens, veel gaan sporten, alleen maar gezond eten, you name it. Soms leggen we onszelf heel veel op en kan het voelen, net als voor dit jongetje als een hele lange trap. Gevolg daarvan is dat dat ons verlamt, dat we beneden blijven staan, dat we blijven nadenken over: ja, ja, ik wil eigenlijk wel naar dat mooie einddoel komen, maar ik weet niet of ik dat kan. En juist dat is een probleem, dat we dus vervolgens helemaal blijven nadenken over wat we willen bereiken, maar dat we vervolgens helemaal niks doen, omdat het te groot is. Nou, door dat hoge doel op te breken in kleine stapjes, zoals bijvoorbeeld de trap, zorgen we ervoor dat we onderweg steeds een klein succesje behalen. Die eerste trede is een succesje, die tweede, derde, vierde allemaal succes. En wat we daarmee doen is dat we A, doorbreken, dat we beneden blijven staan en blijven nadenken en B, het zorgt ervoor dat we ons zelfvertrouwen boosten, want als we die kleine stap konden zetten, nou, dan kunnen we waarschijnlijk ook de volgende wel en de volgende en de volgende. Zo kom je langzaamaan, stap voor stap, letterlijk boven op die trap. Belangrijk dus om kleine stapjes te zetten. Voor jezelf, zodat je dat zelfvertrouwen bouwt en zodat je ook vervolgstappen kunt gaan zetten. En daarmee voorkom je dus dat je stil blijft staan omdat je denkt: dit lukt me toch niet. Dus ook hier, bij het hele doorbreken van zitten, het advies is minder zitten, meer bewegen, das het advies. Maar zet daarin kleine stapjes en ik heb het telkens ook al gezegd hé, kleine stapjes die bij jouw werk past, wat bij jou persoonlijk, bij jouw situatie past. We hoorden net al allemaal voorbeelden voorbijkomen. Staand bellen, maar je kunt ook ervoor kiezen om je auto een hoekje verder te zetten, dat je een stukje naar je werk moet gaan lopen. Of misschien kies jij ervoor om als team, om samen te zeggen: nou, we gaan alle overleggen tegenwoordig staand doen, het maakt niet uit welke stap je zet. Maar zorg ervoor dat jij een stap zet en een stapje bedenkt, dus een kleine stap die voor jou haalbaar lijkt. Even terugkoppelen naar het begin. Jullie hebben natuurlijk net al een stap gezet. Jullie zijn gaan staan, jullie hebben de eerste meeting staand bijgewoond en misschien hebben jullie dat al langer gedaan. Maar voor degenen die dat nog niet hebben gedaan, je hebt je eerste stap gezet, je hebt al een succes behaald. Dus zo zie je soms, is het even wennen om die eerste stap te zetten, maar als die er eenmaal is, dan voel je ook van hé, ik kan het wel en dat geeft vertrouwen dat je het kunt blijven doen. Nou, zoals altijd weer m'n vraag aan jullie: welke stap zet jij? Neem weer een minuut de tijd om voor jezelf op te schrijven. Die mag zo meteen weer in de chat. Wat ga jij nou doen? Wat ga jij uit deze webinar meenemen? Welk klein stapje ga jij zetten en ga jij proberen toe te voegen aan je dagelijks werkende leven om vaker, ongeveer elk half uur, van je bureaustoel af te komen? Neem weer een hele minuut de tijd en gooi 'm in de chat en dan gaan wij hem zo bespreken. Succes. Oke we zijn een halve minuut onderweg. Denk nog even goed na. Denk ook echt bewust na hé, wat gaat jou lukken? Waar heb jij vertrouwen in dat jou gaat lukken? Denk even aan je normale werkdag. Wat zie jij nou wel gebeuren in de komende tijd?

Charlotte: Ik zie dat Ellen zegt: als ik naar kantoor ga, wil ik steeds een etage verder met de trap dat ik zometeen zonder de lift te gebruiken, naar de achtste etage kan.

Sven: Hele mooie, heel goed dat je dat zo opdeelt hé, want het risico hier is dat je zou zeggen: ik ga altijd alleen nog met de trap en dan kan er een hele grote uitdaging zijn. Zeker als je op dag één misschien zwetend boven komt, denk je: dit doe ik nooit meer. Inderdaad, bouw hem rustig op, zet eerst die kleine stap. Een kleine trap is genoeg, super, mooi, nog meer!

Charlotte: Zie ik vaker voorbijkomen dus de trap in plaats van de lift. Maar ook, Sabine zegt: ik ga niet langer mijn app negeren, die elk halfuur piept, ik ga dat gewoon even doen.

Sven: Ja, mooi!

Charlotte: En ook, als je op de werkplek bent, met je kamergenoot afstemmen dan doe je het gezamenlijk, dus als je thuiswerkt, dan zou ze graag nog even, of ik weet niet, ik zie geen voornaam staan S.L.B. de Bakker. Dan hoopt ze ook graag nog wat tips te lezen.

Charlotte: Suzanne is de naam!

Sven: Ja, mooie stap, Suzan, inderdaad op kantoor. De eerste stap is inderdaad al met je collega, dit bespreken.

Suzanne: Veel makkelijker als je tegen je kamergenoot zegt van: joh, als je dat zo doet, dan hou je elkaar die dag een beetje scherp als je niet in meetings zit. Maar thuis, ik kan honderd dingen bedenken, maar ik weet dat de valkuil is dat ik het niet doe. Ik haal graag tips op.

Sven: Ja, snap ik nou, ik hoop dat je wat hebben kunnen hebben aan de eerdere tips, dus bijvoorbeeld een wasje aanzetten, jezelf redenen geven om thuis in beweging te komen en misschien ook het als dan plan te gebruiken. De meetings gaan thuis door, ook de online meetings of het opslaan van documenten. En uiteindelijk is het toch ook inderdaad een stukje wat je vanuit jezelf heel erg moet doen, waarbij we zien dat dat gat, dus de intentie, en het gedrag, dat die technieken daarbij kunnen helpen, maar dat die intentie, als jij zegt ik wil dat echt bereiken, dat dat je gaat helpen om ook de goeie technieken inderdaad in te zetten. Dus gebruik die technieken om jezelf te helpen, dus door jezelf te motiveren, door het als dan plan. De sociale norm is hier lastiger, maar ook bijvoorbeeld door het bedenken van kleine stappen. Dus denk vooruit, wat kun jij voor kleine stapjes in je dagelijks leven doen? Dat kan je ook thuis helpen, om het te blijven doen, want als we hier een hele grote stap neerzetten, ja, dan is het heel begrijpelijk, wat je zegt, dat het dan toch weer in het water valt. Goed, ik rond hem hier af, in ieder geval het formele deel. Ik hoop dat ik jullie een beetje heb kunnen helpen om wat beweging in je werk, werkdag, te kunnen brengen. We hebben stilgestaan, al eerst bij dat belang van bewegen en dat dus zitten, los van of je heel veel beweegt in je vrije tijd, echt een risico is voor je gezondheid. Dus dat het echt belangrijk is om om en nabij elk half uur dat zitten even te doorbreken. We hebben ook gekeken naar dat automatische en dat rationele systeem, waar we ook zagen dat dat zitten eigenlijk vooral voortkomt uit het automatische systeem, maar dat dat ook wel heel moeilijk te beïnvloeden is. En gelukkig kennen we vanuit de gedragspsychologie, de technieken die ons kunnen helpen om ook dat automatische gedrag wat te stimuleren. We zijn nu specifiek ingedoken op het geven van redenen, dus jezelf extensief motiveren, het maken van een als dan plan, andere meesleuren waardoor je een nieuwe norm zet, en tot slot door klein te beginnen, door de kleine stapjes te zetten. Nou goed, al met al wens ik jullie heel veel succes en ik hoop echt dat je wat je hier hebt opgeschreven, sla het voor jezelf op. Neem het mee en ik hoop echt dat je ermee aan de slag gaat. Voor nu wil ik jullie in ieder geval heel erg bedanken voor je tijd en voor je aandacht en voor jullie geweldige input.