Webinar: 'Zittend kantoorwerk: inzicht in risico's en redding' door Lidewij Renaud (TNO)

Speaker 1: Welkom allemaal bij het webinar zittend kantoorwerk inzicht in risico's en redding door Lidewij Renaud van TNO. Welkom Lidewij en fijn dat jullie allemaal in grote getalen aanwezig zijn. Ik ben Yasmine Abiadh en ik zit naast mijn collega Linh Vu. Ik zal haar even in beeld brengen en wij zijn namens het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid aanwezig als co-host van expert van vandaag. Dus, Lidewij wij zullen de vragen uit de chat bijhouden en zo veel mogelijk aan Lidewij Renaud voorleggen, zodat jullie eigenlijk met alle antwoorden weer naar huis gaan. Waarschijnlijk zitten jullie al thuis of op kantoor. De vragen worden op een aantal momenten tijdens het webinar behandeld en het webinar wordt ook opgenomen en na afloop ook gedeeld. Dus het kan allemaal teruggekeken worden. Dat is ook goed voor jullie om te weten. Dit webinar wordt georganiseerd vanuit de campagne de nationale beweegminuut die deze week is gelanceerd. Met deze campagne proberen we iedereen met een zittend beroep in Nederland te motiveren om meer te bewegen tijdens het werk. En het doel is om te beginnen met één minuut per dag om elf uur s Ochtends, en dat zo vaak mogelijk per dag te herhalen. Ik ga heel even iedereen toelaten. We organiseren deze week en volgende week in totaal vier webinairs om lichamelijke onderbelasting, of in andere woorden, eigenlijk te veel zitten tijdens het werk te belichten vanuit verschillende perspectieven en vandaag trapt expert Lidewij Renaud van TNO aan. En zij zal jullie bijpraten over wat de risico's zijn. Maar ook maatregelen om eigenlijk minder te gaan zitten tijdens je werk en meer te bewegen. Vergeet niet om je vragen in de chat te zetten. We hebben een chat functie. Daar kun je al je vragen kwijt en ik zal ondertussen iedereen toe blijven voegen aan het webinar en dan geef ik nu graag het woord aan Lidewij en dan hebben jullie geen last meer van de piepjes.

Speaker 2: Yes, dank je wel Yasmine en hartelijk dank voor de uitnodiging. Heel fijn, heel leuk om hier aanwezig te zijn. Online op dit webinar over de risico's van langdurig zitten en hoe je daar iets aan kan doen als jij kantoorwerk verricht. Dit alles dus naar aanleiding van de campagne van de beweegminuut die gister is gelanceerd. Dat is echt een fantastisch filmpje, maar daarover later meer. Ik ga naar de volgende slide, dacht ik, maar daar zit iets vertraging op mijn lijn, maar dat komt vast helemaal goed. Kort even iets over mezelf. Ik heb bewegingswetenschappen gestudeerd, ooit een tijd geleden en ben toen als ergonoom aan de slag en geweest bij verschillende Arbodiensten maar ook intern als Arbocoördinator. Ik heb veel gedaan op het gebied van fysieke belasting, maar ook op het gebied van fysieke onderbelasting. Dus inderdaad, dat zittende werk en ja, op kantoor komt dat zitten veel voor en dat heeft uiteindelijk dan ook geresulteerd in een promotieonderzoek wat ik naar zittend werk op kantoor heb gedaan. En vooral ook de oplossingen daarvoor en momenteel werk ik bij TNO, bij de unit healthy living, waar we onder andere onderzoek doen naar gezond en veilig werken. En bijvoorbeeld een heel gaaf project is nu het hybride werken. Daarover later ook nog een beetje meer. Wat ik dus vandaag ga doen, is eigenlijk, nou ja, in de komende 45 minuutjes zo ongeveer jullie wat vertellen over die risico's waar komen die nou vandaan? Die risico's van het langdurig zitten, maar ook vooral: hoe red je je hieruit? Wat kan je daaraan doen? En daarbij heb ik eigenlijk ook jullie input nodig. Het is een webinar dus ik ben, ik praat tegen een cameraatje tegen een laptop, ik weet niet wie jullie allemaal zijn, maar om daar toch een beetje een beeld van te krijgen heb ik de mentimeter, de good-old mentimeter, die wil ik graag inzetten. Hij komt straks nog een paar keer voorbij. De eerste vraag is een makkelijke vraag: wat voor werk doe je. Misschien, denk je, wat doet dat rare plaatje daarbij, van die panter dat komt omdat ik vroeger dierenverzorger wilde worden. Dat is niet helemaal gelukt, maar ik ben natuurlijk nu wel, in de Jungle terechtgekomen. Weliswaar de kantoor jungle en mijn beroep is dus nu projectleider en mijn vraag aan jou: wat is jouw beroep? Dus je kan alvast naar de mentimeter, mentimeter.com en daar kan je dan de code invullen en dan staat de vraag voor je klaar: wat voor werk doe je? En dan weet ik een beetje wat voor vlees ik in de kuip heb. Zeg maar, ik zie veel. Nou, het gaat wel heel snel. Makelaar, dat zag ik voorbijkomen onderzoeker zie ik voorbijkomen, Arbocöordinator oké, dus wel ook mensen, inderdaad. Het gaat voor mij iets te snel. Ik weet niet hoe dat bij jullie gaat, maar campagnestrateeg, oké, er zit er wat campagnestrategen bij, zie ik. Wat leuk om te zien, d'r zijn veel mensen vanuit de Arbowereld, zie ik inderdaad. Dus ergonoom, zoals ik vroeger ook deed, he, dan ben je juist bezig met voor verschillende bedrijven om te kijken hoe je dat zitten nou kan verminderen. Dus ik hoop ook voor een ergonoom en Arbocöordinatoren zeker een interessant verhaal te vertellen. Maar ook de gewone kantoormedewerker is helemaal welkom. We hebben allemaal tips en we gaan ook tips uitwisselen. Leuk om te zien. Teamleider, ik kan misschien ondertussen wel wat. Ja, dit is het wel zo'n beetje he mensen goed, dank, leuk om leuk om te zien wat voor vlees ik in de kuip heb. Ik ga weer even terug naar de presentatie en dan even kort over dat zitten, dat onderzoek, naar dat zitten. Hoe is dat nou begonnen eigenlijk. Want dat is een relatief nieuw veld, wat eigenlijk pas de laatste 20 tot tien jaar, ja, echt van de grond komt. En dan komt het ook goed van de grond, er wordt veel onderzoek naar gedaan en dat is eigenlijk heel anders dan het onderzoek naar fysieke belasting of naar sport eigenlijk. Als je kijkt naar het onderzoek naar sporten, dan weten we al heel lang: sporten is gezond. Sporten zorgt ervoor dat ongeveer ieder gezondheidsrisico dat er bestaat, wordt door sporten wel verminderd en dat weten we al heel lang. D'r zijn ook richtlijnen voor fysieke activiteit. D'r wordt geadviseerd. Ik zou d'r bijna een mentimeter vraag over kunnen stellen, maar dat doet niet hoor, maar d'r wordt geadviseerd. Een richtlijn is om iedere dag een half uur, matig tot intensief te bewegen en dus lekker te sporten, en dat is dus bevorderlijk voor de gezondheid. Maar op een gegeven moment zijn die onderzoekers gaan nadenken van joh, die dat halfuurtje op een dag, hé, als je nou zestien uur op een dag wakker bent en je gaat daar van een half uur sporten, is het dan niet zo dat de rest van die dag, dus de overige vijftien en een half uur, is dat dan niet van invloed op je gezondheid? Nou, en dat bleek dus wel zo te zijn, hé. Dus als je inderdaad een half uurtje zit, maar daarbij vele uren achter elkaar zit of sedentair gedrag vertoont hé, dus liggen op de bank, dat telt ook als zitten in dit geval. Ja, dan dan loop je dus gezondheidsrisico's. Ik zal nog heel kort even een kleine historie van het onderzoek, want het lijkt heel jong, dat het nog maar tien tot 20 jaar eigenlijk echt onderzoek naar is gedaan. Maar d'r is wel onderzoek eerder gedaan en dat is echt een prachtig onderzoek in Londen geweest, in de Londense dubbeldekkers zeg maar, dat zijn die die bussen die daar altijd nog steeds rondrijden. En daar is onderzoek gedaan naar de buschauffeurs die dus zitten, hé, want die zitten achter het stuur. Over chauffeurs komt er trouwens deze week ook nog een een webinar maar die buschauffeurs die zitten dus achter het stuur en hun collega's de kaartjescontrole, de kaartjes, verkopers die lopen van hot naar her, want die moeten, hé, die dubbeldekker die moeten iedere keer die trap-op en die trap-af en kaartjes verkopen. En er is dus in de jaren 50 al onderzoek gedaan naar het verschil in de vroegtijdige sterfte van de chauffeurs vergeleken met de controleurs en daar zag je dus een enorm groot verschil. Dus de mensen met echt dat sedentaire beroep, die op dezelfde bus werken, die gingen veel eerder dood dan de mensen die die dus die actieve baan hebben, waarbij ze veel heen en weer moesten lopen en veel trap moesten lopen. Nou, ondertussen is het besef dat sedentair gedrag risico's veroorzaakt. Dus alom tegenwoordig voorheen, dat is nog wel goed om te weten, meten we dat zitten met vragenlijsten dus dan gingen we vragen aan mensen: hoeveel uur op een dag zit je? Dat is een ontzettend moeilijke vraag om te beantwoorden. Ga maar voor jezelf na, om dat voor vandaag te zeggen: om dat specifiek in te vullen, da's ontzettend moeilijk. Maar tegenwoordig zijn er dus veel betere methodes ontwikkeld, meer objectief eigenlijk, waarbij gewoon gebruik wordt gemaakt van sensoren. Dus die draag je om je pols, zoals een stappenteller of die bevestig je op je bovenbeen waardoor je dus, op een veel objectievere de manier kan meten of iemand zit, staat of loopt nou dat even over de historie van het meten van zitten. Ik had ook nog een heel verhaal over überhaupt, de historie van zitten. Maar goed, ja, ik moest toch keuzes maken, dus die houden jullie te goed. Wat zijn nou die risico's van dat langdurig zitten? Nou, dat is eigenlijk een vraag die ik even aan jullie wil stellen om even te kijken in hoeverre jullie, even kijken, hoor, ja, als het goed is bij jullie in beeld en zolang ik niet Yasmine in beeld krijg, dan ga ik ervan uit dat het goed gaat. Dus mijn vraag aan jullie: wat zijn nou de risico's van langdurig zitten en je mag het best breed trekken. Dus als je het hebt over die risico's van langdurig zitten, denk dan aan de risico's op het werk. Als je op het werk langdurig zit, wat ben je dan aan het aan het doen? Dan ben je aan het zitten, dan ben je computerwerk aan het verrichten wat zijn daar de risico's van? Dit is zo leuk, jongens, ik vind het echt fantastisch. Ik zie spierzwakte, obesitas rugklachten. Ik laat hem nog even doorgaan, hoor, ik kijk gewoon even rustig mee. Schrijf: ja, je mag er je mocht er geloof ik drie oh, ja, ik ik zie zelfs emoticons, dat is helemaal fantastisch. Oké. Nou, ik denk dat ik maar even ga reageren, want ik zie een paar grote, hoe groter die wordt, hoe meer die genoemd is. Dus ik zie bijvoorbeeld klachten aan arm, nek en schouder. Inderdaad, hart en vaatziektes die staat daar heel groot op. Obesitas, diabetes zie ik ook diabetes, type twee inderdaad is dat. En heel veel spier zwakte. Ik zie ook rugklachten, rugklachten zie ik ook echt best wel groot en ik vind het leuk dat die d'r bij staat, want dat hoor je heel vaak, dat zitten rugklachten veroorzaakt. Maar als je nou kijkt naar de literatuur, gewoon de wetenschappelijke literatuur waarbij gekeken is, mensen die veel zitten, komt daar ook, veroorzaakt dat ook rugklachten, dan is dat dus niet zo. Eigenlijk kan je voor rugklachten dus niet zeggen dat dat komt door langdurig zitten. Wat we weten van rugklachten is dat het risico rugklachten toeneemt als je eerder rugklachten hebt gehad. Een probleem met de rugklachten is ook wel dat heel veel mensen daar last van hebben. Dus als je daar eenmaal last van hebt, dan is dat een voorteken dat je daar in de toekomst meer last van gaat hebben en verder, het zitten an zich is dus geen risico. Het is niet zo dat mensen die meer zitten, dus meer risico lopen op rugklachten. Wel is het nog zo dat mensen die in gedraaide houdingen werken, dus dat zijn meer de juist wat fysieke beroepen waarbij je bijvoorbeeld kabelkastjes moet monteren in moeilijke hoeken. Ja, dan werk je in gedraaide hoeken, dan heb je een verhoogd risico op rugklachten maar dat zitten, dat langdurig zitten, niet op rugklachten, maar wel op bijna al die andere dingen die jullie noemen. Dus en dan heb ik het eigenlijk voornamelijk, inderdaad, op de lange termijn over diabetes type twee, hart en vaatziekte en vroegtijdige sterfte dat zijn echt de risico's die ook heel overduidelijk, dus met hele grote populaties, dus dat zijn wel miljoenen mensen die zijn gevolgd met de objectieve meetmethodes. En daarbij is echt duidelijk aangetoond dat dus langdurig zitten, dat dat leidt tot hogere gezondheidsrisico's en ook veel op andere, dus ook op depressie, ook op verschillende kankers maar dat bewijs is minder eenduidig. Maar het is er wel. Het is minder groot, het risico en minder eenduidig. Maar het is er wel. In ieder geval, loop je dus dat risico op diabetes, hart en vaatziekten en vroegtijdig overlijden. Wat wil ik daar nog over zeggen voordat ik naar de cijfers ga? Misschien nog wel even goed om te weten: wanneer is dat zitten nou te veel? Wanneer leidt dat nou tot risico's? Ondertussen, mocht je dus een vraag hebben, stel hem in de chat. Ik stel straks even een momentje in dat ik met Yasmine schakel en zij houdt de vragen bij. Dus dan komt die, als het goed is, wel wel aan bod en anders beantwoord ik hem misschien nu wel. Als je mij vraagt van: wanneer zit ik nou te veel? Ja, helaas is er geen duidelijk afkappunt dat we kunnen zeggen: nou, zoveel uur dan schiet dat risico ineens omhoog. We weten ongeveer een afkappunt van acht uur op een dag. Ja, daarna eigenlijk begint het wel echt begint dat risico substantieel toe te nemen met ieder uur dat je extra zit. En dan zou je misschien denken: ieder uur dat ik extra zit, acht uur, dat is echt verschrikkelijk lang. Nou ja, de cijfers liegen er niet om. Dit is de factsheet van TNO die wij gemaakt hebben, gebaseerd op de onder andere NEA-COVID dat is een een vragenlijst die we onder alle werknemers, nou niet alle, een representatieve steekproef van de werknemers in Nederland uitzetten en het mooie van deze factsheet is dat het ook een voormeting heeft van toen de coronapandemie begon en een nameting. De eerste meting tijdens de coronacrisis, waar bijvoorbeeld veel kantoormedewerkers natuurlijk thuis zijn gaan werken. Nou en voor de coronacrisis was Nederland dus eigenlijk al kampioen zitten. En ja, dat is eigenlijk, dat zitten is tijdens de coronapandemie waarbij we dus veel thuis moesten werken, alleen maar toegenomen, want voor de coronacrisis zaten we rond de tien uur op een dag, op een werkdag, en dat is dus tijdens de coronacrisis toegenomen met met ruim een uur. Dus dat is bij elkaar op een werkdag, tijdens Corona, tijdens thuiswerken is dat is dat 11,3 uur, dus dat is echt ontzettend veel. En natuurlijk zitten er ontzettend veel verschillen in, zowel tussen personen als tussen beroepen. We zien dat juristen en accountants bijvoorbeeld ontzettend veel zitten, maar ook buschauffeurs. Dat is natuurlijk dan geen kantoorwerk maar wel een zittend beroep en ook binnen verschillende sectoren ja, zien we duidelijk terug waar de kantoorbanen zitten, waarbij dus de horeca met 1,3 uur. Ja, dat wordt bijna niet gezeten, dat is zonder corona natuurlijk dus nu weer, gelukkig is dat gewoon keihard rennen als je in de horeca werkt. Nou dat even over de cijfers. Ik noemde net natuurlijk al dat dat thuiswerken en ik ben, we gaan weer even naar de mentimeter. Ik kom niet meer, heel vaak terug, hoor, dit is één van de laatste, volgens mij aan t eind nog een keer dus, maar ik was wel eigenlijk heel benieuwd waarom we nou thuis meer zijn gaan zitten. Wat doen we nou anders thuis dan op kantoor? Tijdens de coronapandemie zijn we met ze alle ruim een uur meer gaan zitten met thuiswerken. Wat doen we thuis nou anders? Waarom zitten we thuis meer? Als het goed is, krijgen jullie nu weer de vraag en kunnen jullie, yes, ik zie al een paar antwoorden binnendruppelen. Dit is een iets andere. Inderdaad, hier zie je, als het goed is, gaat ie ook meelopen of niet? Jawel ja, dus ik zie steeds nieuwe antwoorden verschijnen. Minder reistijd, minder pauze, veel te lang zitten, minder afleiding, we nemen minder pauzes. Alles is dichtbij en de overleggen. Ja. Dus ja, meer online overleg. Ja we zijn eigenlijk allemaal heel snel gewend aan dat thuiswerken en bijvoorbeeld, ik zie online overleggen voorbijkomen die worden nu, dat we weer op kantoor afspreken, zijn die overleggen ook back to back ingepland en dan komen mensen opeens te laat en dat is allemaal, dat dat je daar opeens weer aan moet wennen. Zittend koffiepraatje ja, minder ruimte, koffie en WC zijn dichtbij. Ja, dus als ik het een beetje samenvat wat ik hier zo voorbij zie komen. Je huis is natuurlijk niet je kantoor. Je hebt daar onbeperkt ruimte, dus alles is gewoon dichterbij elkaar. Je printer is dichtbij, je toilet is dichterbij en je koffiezetapparaat is dichterbij. We zijn langer gaan doorwerken zie ik hier staan. Dat klopt inderdaad, we zien dat ook terug in onder andere onderzoek dat er veel meer wordt gezeten maar ook dus meer wordt gewerkt. Dus gewoon langer wordt gewerkt. Dus geen reistijd meer inderdaad, en die overleggen, die maar achter elkaar door worden gepland. We hebben geen pauze, geen loopjes, fietsen niet naar het werk. Nee, nou, dat zijn allemaal wel legitieme redenen waarom dat thuiswerken inderdaad leidt tot meer zitten. Ik ga even weer wisselen. Dank jullie wel voor de input en eigenlijk zijn er nog wel meer risico's aan dat thuiswerken, dat hebben we in de afgelopen periode ook gezien dat er meer nou, niet zozeer heel veel meer fysieke klachten, want uiteindelijk hebben zeker de mensen die veel thuiswerkt, die hebben ook een aangepaste werkplek gekregen. Dus dat is fijn om te zien. Maar nog steeds heeft nou ja, praktisch de helft van de mensen niet een complete, goed aan te passen werkplek, zoals deze mevrouw op dit plaatje natuurlijk, dit is nou geen goeie werkplek. Maar daarnaast heeft dat thuis werken ook geleid tot tot verschillende mentale klachten. En juist dat onderbreken en het verminderen van zitten heeft ook invloed op deze dingen, heeft ook invloed op het ontstaan van klachten aan arm, nek en schouders en kan ook een boost geven aan je mentale gestel. Dus dat is fijn om te weten, als we dat straks gaan hebben, over de redding, over de maatregelen die je zelf kan treffen of je organisatie kan treffen om het zitten te verminderen. Ik hoop dat ik jullie een beetje een beeld heb kunnen geven over de risico's van langdurig zitten. Mocht dat niet zo zijn, dan schakel ik nu even over naar Yasmine of d'r nog wat vragen zijn in de chat.

Speaker 1: Er is een vraag binnengekomen en ik denk dat het gaat over de slide die jij had laten zien met de factsheet dus met de feiten en de cijfers. En de vraag luidt: gaat het dan om aansluitend acht uur zitten of ook acht uur bij pauzes en volgens mij gaat dat over het aantal uur. Misschien kunnen we even terug naar de slide, waar we de feiten en de cijfers zien. Dan kunnen we dat ook even erbij houden. Volgens mij gaat het over het kopje zit minimaal acht en half uur per dag in Nederland dus, 32 procent. En Dian vraagt af: gaat het dan om aansluitend acht uur zitten of worden de pauzes daarin meegenomen?

Speaker 2: Nee, goeie vraag, en dit is dus een vragenlijst geweest waar. Wat betekent dat we dus mensen hebben gevraagd. Dus dat is niet de de ideale objectieve methode van zitten. Maar in principe is het idee wel dat je alleen de tijd meerekent bij die vraag die je dan moet beantwoorden. Als degene die die vragenlijst invult dan is het idee om in te vullen. De tijd die je zit, dus de tijd die je niet zit, die je onderbreekt die reken je in principe niet mee. Het is dus niet één grote lange zit van acht en een half uur, hoewel soms bij thuiswerken lijkt het er wel op, maar in principe neem je die pauzes mee. Dus als je tijdens de lunch gaat wandelen, dan neem je dat zeker mee als niet zittijd.

Speaker 1: Helder, ik denk dat ik het antwoord heb gegeven op de vraag van Dian. Tot nu toe zijn er nog geen andere vragen binnengekomen, dus je kan je verhaal vervolgen en ik roep op aan de rest om nog steeds lekker je vragen te blijven zetten in de chat die houden we zeker in de gaten.

Speaker 2: Ja, nou fijn dan, ik ga d'r dan van uit dat, als er weinig vragen zijn, dat mijn verhaal dan duidelijk is. Maar dat ja, dat kan ik helaas niet terugzien aan jullie koppies. Ondertussen zitten we wel al een tijdje en is het tijd om even te pauzeren. Neem even de tijd om die pauze ook iets actief te doen. We gaan hier natuurlijk niet over langdurig zitten praten terwijl we met ze allen zitten. Ik zit zelf nu ook. Mijn boodschap voor een actieve pauze is: doe iets wat je leuk vindt, nou weet ik, en Yasmine gaat hem als het goed is, voor jullie in de chat zetten.

Speaker 1: Hij staat er inmiddels in. Het is de link naar de de nationale beweegminuut website. Daar staat een video op, de video waar Lidewij net al even aan refereerde. Zet die lekker op. Dat betekent iets meer dan een minuut bewegen en dan zien we elkaar over, denk ik, anderhalve minuut weer terug, helemaal fit.

Speaker 2: Ja, pak hem d'r even bij, zet hem even aan, want hij is echt, ik kan niet anders zeggen, hij is fantastisch. Ik ga zelf ook even staan en rekken en strekken en bewegen. Bij mij is het nu 27. We gaan inderdaad even over twee minuutjes verder. Klik hem aan, ga staan en doe je ding. Yasmine, jij had je camera uitgezet. Hebben jullie wel net even bewogen?

Speaker 1: Ik moet zeggen, mijn adem is redelijk aanwezig. We hebben zeker hier staan dansen en springen op de nationale beweegminuut en als ik het zou zien, Mirjam ook, want die stuurt een hele blije emoji. Dus ja, mijn adem, we hebben hard mee gedanst, maar je mag natuurlijk ook rustig aan doen. Leuke reacties, erg leuk filmpje, al meerdere keren gezien, echt hilarisch en werkt stimulerend. Dan kost één minuut erg weinig tijd. Nou, daar zijn we het helemaal mee eens.

Speaker 2: Mooi, nou en fijn dat jullie even hebben bewogen, want dat is eigenlijk waar ik het nog even over je wil hebben. En dan gaan we eigenlijk richting de redding. Want wat kan je nou doen om dat zitten te verminderen en dus ook die risico's, die gezondheidsrisico's daarmee te verminderen? En het goede nieuws is, want dat was in het begin van dat hele onderzoek naar zitgedrag, leek het eigenlijk erop dat hoeveel je ook sportte, als je veel zat, als je veel zit, heeft dat sporten eigenlijk geen zin. En dat valt gelukkig wel mee. Dus juist door die nieuwe methodes van onderzoeken, hebben we veel beter inzicht in dat zitten en weten we dus eigenlijk dat het zitten en bewegen een soort interactie is op die gezondheidsrisico's. En dat zie je dus in het plaatje hier op deze sheet, waarbij je dus echt wel in het rood zit, waar dus je gezondheidsrisico's echt rood uitslaan dus echt hoog zijn als je veel zit en daarbij dus ook nog eens weinig beweegt. Hierbij nog even gezegd hebben dat hier verder geen cijfers aan verbonden zijn, omdat dat dus niet zo één op één en eenduidig is. Maar globaal weten we, als je veel zit, zo boven de acht uur tot die elf uur, als je tot die elf uur behoort, dat je zo lang zit op een dag en daarbij dus weinig beweegt, dan is het risico hoog. Maar het goede nieuws is dus dat je d'r eigenlijk op drie manieren iets aan kan doen. Dus je kan en meer gaan bewegen en minder gaan zitten, of je kan het combineren. Dus meer gaan bewegen en minder gaan zitten. En het mooie is dus dat je door het zitten te vervangen met bewegen, zet je dus echt een goeie stap. En één van die manieren is dus een een beweegminuut. Hoewel, nee, ik ga hem toch uitleggen: als je nou heel lang zit, acht uur op een dag en je gaat één minuut op een dag heel hard bewegen, kan je voorstellen dat dat best goed is om meer te bewegen, want je doet in ieder geval één minuut iets. Dus iedere minuut die je beweegt is mooi meegenomen. Maar je werkt op die manier eigenlijk niet echt substantieel aan het verminderen van je zittijd, want als je acht uur tijdens je werk zit en je je gaat daar één minuut van effe lekker knallen, zet dat geen zoden aan de dijk. Dus eigenlijk wil je dat zitten niet alleen onderbreken, maar verminderen. Mijn beeld hapert een beetje, maar volgens mij gaat het nog goed. Nou, wat is nou die redding, want ik heb het er de hele tijd over. Wat kan je nou allemaal doen? En er zijn ontzettend veel manieren en d'r is ook heel veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. En één van de eigenlijk belangrijkste of waar het meeste onderzoek naar gedaan is, zijn zit-sta bureau's en als je zit-sta binnen een organisatie neerzet blijkt ook dat dat gewoon de zittijd verminderd tot wel een uur per werkdag. Dus dat zet echt wel zoden aan de dijk. Als we dan kijken, dit is allemaal trouwens literatuur, gebaseerd op grotere samenvattingen, dat heet reviews van literatuur. Dus dit is niet één onderzoek, maar dit zijn meerdere onderzoeken samengenomen en daaruit blijkt dus zit-stabureau's echt effectief zijn, een effectief middel om de zittijd te verminderen. Fiets en loop bureaus daar is er wat minder eenduidig bewijs voor. Het ene onderzoek laat zien dat het goed gaat, dat het wordt verminderd, het andere onderzoek laat niet echt een groot verschil zien in in de zittijd. En dat komt voornamelijk ook omdat bij zit-stabureaus, dat zijn ook weer onderzoeken die dat laten zien. Daar heeft eigenlijk het gebruik van een zit-stabureau, als je staand gaat werken, heeft dat weinig tot eigenlijk geen invloed op je werk productiviteit, terwijl dat bij het gebruik van een fiets of een loop bureau, is dat wel zo. Je kan je muis niet lekker gebruiken, je kan niet lekker typen en dat kan dus ook invloed hebben op het gebruik daarvan. Dus dan neemt dat gebruik ook sneller af en is het in het begin wel leuk. Verder de stappentellers, dit is eigenlijk hetzelfde idee als wat ik net zei. Als je meer stappen gaat tellen, dus als je bijvoorbeeld een stappenteller omdoet helpt dat ontzettend motiverend want je ziet de hele tijd hoeveel stappen je hebt gezet. As je weet dat je de 6000 of misschien wel 10000 wil halen op een dag, dan kan dat ontzettend motiverend zijn om nog letterlijk dat stapje extra te doen. En dan ga je misschien wel van 5000 stappen op een dag naar 6000 stappen op een dag. Heel goed bezig, je hebt meer stappen gezet, je hebt meer bewogen, maar die 1000 stappen die je extra hebt gezet, dat is misschien een kwartier, 20 minuutjes minder zittijd en dat is op de acht uur op een werkdag of de elf uur, op een hele dag is dat dan net niet echt substantieel te noemen. Verder, literatuur laat zien dat reminders goed helpen, zeker bij het zit-stabureau. Allerbelangrijkste is eigenlijk dit, namelijk dat dus je niet één ding moet inzetten, dus alleen een zit-stabureau dat helpt niet. Je wil ook die reminders en je wil ook eigenlijk een stappenteller die je helpt en stimuleert. Dus je wil meerdere onderdelen combineren. Dat werkt gewoon het beste. Verder is het nog zo dat we in de literatuur veel onderzoeken zien die de korte termijneffecten bekijken, dus na het drie maanden volgen hoe dat gaat, als zit-staburau zijn geïmplementeerd of als mensen stappentellers hebben gekregen. Maar wat er nou precies daarna gebeurt, ja, we zien wel op de langere termijn ook bij interventies die verschillende onderdelen combineren, zien we toch ook wel een beetje een afname. In die vermindering snap je wat ik bedoel? Dus mensen gaan dan weer meer zitten. Dus het is belangrijk om die interventies te blijven gebruiken. Dus dat gedrag, of je nou thuis werkt of op kantoor, dat gedrag van jou als individuele medewerker, dat is het allerbelangrijkst en ja, gedrag, daar zijn heel veel trucjes voor. Eigenlijk om dat gedrag te stimuleren. Dus alleen het neerzetten van een zit-stabureau dat helpt al, want het stimuleert mensen om er gebruik van te maken. Maar doe je d'r reminders bij, dan wordt het beter gebruikt. Geef je voorlichting, bespreek je het binnen je team, dus pas je ook een beetje je organisatie daarop aan. Dan helpt het juist nog meer. Dus dat gedrag moet gestimuleerd worden en dat kan zowel thuis, nu, maar ook op kantoor. En wat mij betreft is dus die combinatie van thuis en op kantoor werken is dus eigenlijk de redding. We gaan nu weer meer naar kantoor. Het lijkt bijna wel. Ik hoor ook mensen die zeggen, die zijn op kantoor, ze zijn helemaal kapot. Dat kost ontzettend veel energie. Dat komt omdat je eigenlijk bijna weer in een nieuwe. Het lijkt wel alsof je een nieuwe baan hebt. Je bent weer in een nieuwe omgeving en juist naar een nieuwe omgeving gaan. Ja, dat is de crux, daarmee kan je je gedrag aanpassen. Dus als jij ergens nu op kantoor weer komt en je beschouwt jezelf als nieuwe medewerker, dan kan jij dus, je kan nieuw gedrag op die manier veel makkelijker laten inslijten. Pak dan dus niet de lift, als je nu op kantoor komt, maar pak de trap en als je dat een paar weken hebt gedaan, dan denk je niet eens meer aan de lift en dan pak je altijd de trap. Dan is dat dus geautomatiseerd gedrag. Dan is dat blijvend gedrag. Zo zijn er ontzettend veel trucjes die je als medewerker, als individu kan toepassen. Je kan je koffie op een andere verdieping halen, je kan altijd opstaan, als je telefoon gaat. Dan met je telefoon aan je oor kan je gewoon even rondlopen en op die manier heb je dus hele natuurlijke onderbrekingen van het zitten. En dat kan je dus ook, je gaat nu ook weer afspraken maken met je team, met je team spreek je af. Wie doet wat? Wanneer zijn we op kantoor? Wat gaan we voor meetings plannen? Zijn dat meer brainstorm meetings? Die kan je op een heel andere manier inregelen en het is voor iedereen nieuw. Dus het is helemaal niet raar om het dan misschien wel staand te doen, of misschien wel in een ruimte waar je veel meer kan bewegen, omdat het toch een brainstorm is waar je bij verschillende plekken verschillende activiteiten kan doen. En natuurlijk heeft de organisatie daar ook invloed op. We weten vanuit het onderzoek ook dat we doen naar hybride werken, dat veel organisaties nu aan het zoeken zijn. Hoe ziet mijn kantoor d'r nu uit? Moet ik inderdaad werkplekken gaan gaan organiseren? Moet ik stilte plekken gaan organiseren? Moet ik brainstormsessies gaan organiseren. En juist door die werk inrichting en dat is dus je werkplekinrichting, dus je hele kantoorvloer kan je inrichten zodat er meer beweging ontstaat. Maar dat kan je dus ook in je werkorganisatie doen en dat doe je dus ook met je team. Dus wat mij betreft is dat hybride werken, waar we dus nu gaan, met z'n alle zoekende zijn naar nieuwe vormen van werken. Dat is een ontzettende stimulans. Wat mij betreft en daar horen voor nu deze aanbevelingen bij. Dus jij bent als medewerker, heb jij ontzettend veel autonomie. Juist als je thuis werkt, kan je die beweegmomenten gewoon inplannen. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan, ik weet het. Maar probeer jezelf nudges te geven, daarvoor. Zet je wandelschoenen klaar in de keuken. Nou ja, ik, noem maar wat en straks ga ik het ook aan jullie vragen, want ik zie dat, mijn tijd gaat, ontzettend snel, maar vraag ook je hulpmiddelen aan die je wil gebruiken. En vraag ook: he, als jij zegt: een zit-stabureau is niks voor mij, misschien ben je wel rolstoelgebonden dat vind ik nog even belangrijk om te zeggen. Ook voor mensen die niet kunnen gaan staan, die niet zo makkelijk kunnen gaan lopen, is het mogelijk om het zitten achter je bureau te onderbreken en kan je best een actieve pauze nemen. En ook daar zijn hulpmiddelen voor. Al is het een gewichtje of al is het een instructie om, zoals dat filmpje, wat natuurlijk een beetje hysterisch is. D'r zijn hulpmiddelen en bespreek het met je werkgever. Ook voor teams, maak nieuwe afspraken. Nu gaan we afspraken maken over hybride werken, over hoe we het werken anders gaan inrichten. Gebruik deze tijd om structureel aanpassingen te doen in bijvoorbeeld de tijd dat je vergadert of dat nou online is of op locatie. Maak afspraken over gezamenlijke beweegmomenten. Zet dit prachtige filmpje aan van de beweegminuut en maak het zo normaal dat je met z'n allen beweegt. En voor een organisatie is dit echt een nieuwe tijd. Dus dus bij een nieuwe organisatie van werk hoort ook een nieuwe RI&E en doet dat dan voor thuis en op kantoor. En hou aandacht voor de fysieke en mentale werksituatie van je medewerkers en ondersteun dus je medewerkers in dat actief werken. Dit zijn mijn aanbevelingen. Maar ik ben ook heel benieuwd, dus we gaan weer naar jullie voordat jullie in slaap vallen. Ik krijg een beetje het idee dat ik erg lang aan het woord was deze laatste sessie. Ik zou bijna zeggen: we moeten weer gaan staan. Ik vraag jullie om een laatste keer input te leveren en namelijk: wat is jouw gouden tip? Wat doet jij nou? Of het nou thuis is of kan op kantoor, dat maakt niet zoveel uit, maar wat is jouw gouden tip aan aan je collega kantoormedewerkers om minder te zitten. Ik moet hem natuurlijk even klaarzetten dus dat zal ik nu doen. Dus geef jouw gouden tip. Ja, Yasmine.

Speaker 1: Er zijn nog een aantal vragen binnengekomen, dus ik dacht misschien is het, terwijl iedereen hun gouden tip aan het intoetsen is, een goed idee om nog wat vragen te beantwoorden. Die gaan namelijk specifiek eigenlijk, over jouw vorige verhaal. Er zijn namelijk een aantal vragen over hetzelfde thema binnengekomen. Dat gaat namelijk over het verminderen van de zittijd, waar jij het over had. Een vraag van Elise van de Mark, die geeft aan: bedoel je dan hier specifiek sporten? Gaat dat dan om sporten eigenlijk, als je wat meer moet bewegen? En Ronald vraagt eigenlijk daarop volgend: valt fietsen dan ook onder meer zitten? Zou je daar wat meer over kunnen vertellen?

Speaker 2: Absoluut, om met dat fietsen te beginnen, fietsen valt absoluut niet onder zitten. Je zit natuurlijk wel, maar je bent ontzettend actief. Dit doet mij beseffen dat ik helemaal niet heb stilgestaan, of stil gezeten, bij waarom zitten zo'n risico oplevert. En dat komt, als je zit, dan zijn eigenlijk heel weinig spieren, zeker de grote spieren in je bovenbenen in je billen. Dat zijn de grote spieren en die zijn niet-actief en door doordat die inactief zijn, gaat eigenlijk je hele bloedsomloop en je hele metabolisme, dus je verbrandingsoven zeg maar, in je lijf, die gaat een standje terug en dat zorgt ervoor dat er afvalstoffen ophopen, dat dus die gezondheidsrisico's ontstaan. En als jij zittend op je fiets ontzettend hard met je benen aan het werk bent of niet ontzettend hard, maar zodra je die beweegt, komt eigenlijk weer die die motor op gang en ben je dus juist bezig met het verminderen van die risico's. Even kijken. Die andere vraag ging over, Yasmine even.

Speaker 1: Ja, de andere vraag ging over of je dan specifiek sporten bedoelt als je zegt van nou, d'r moet meer bewogen worden. Gaat het dan om sporten?

Speaker 2: Ja, ook een hele goede vraag, in principe is actiever is beter. Dus dat gebruik van een zit-staburau, daar is best nog wel in de literatuur en tussen verschillende wetenschappers best nog wel een discussie over. Is gaan staan dan alleen genoeg? Het antwoord weten we niet precies. We weten wel dat bewegen beter is, want juist wat ik net vertelde met die beenspieren die dan, zodra je gaat lopen, zodra je gaat fietsen en die grote spieren actief maakt en dat kunnen ook je armspieren zijn hoor, dus daarmee kan je ook die die doorbloeding op gang brengen. Maar dat is het belangrijkste. Maar staan is dan weer beter dan zitten. Hoewel ik straks nog wel als allerlaatste slide straks nog een disclaimer heb over dat zit-stabureau ik ga even nog nu naar de, of zijn er nog vragen, Yasmine?

Speaker 1: Nou, eigenlijk wel, die hierop volgen, maar ik denk dat je daar ook al wel wat op geantwoord hebt. Corry vraagt: is opstaan en schouders draaien ook voldoende als beweging? En een andere vraag is van Mirjam en die vraagt over: nou, het zitten op een shopper dat is een soort, eigenlijk een soort van kruk die een beetje beweegt, telt dat dan ook alleen al zitten?

Speaker 2: Ja, daar ga je een beetje richting de grens. Misschien nog goed om te zeggen dat we ook niet precies weten vanuit de wetenschap hoe lang je dan aaneengesloten mag zitten. Is dat dan een uur? Of is dat twee uur en moet je dan onderbreken? Wat we nu aanhouden en wat denk ik wel een hele goeie is, is bij voorkeur ieder half uur even bewegen en dat even bewegen. Je wil dan wel inderdaad in ieder geval even opstaan of even van je werkplek af. Die schouders draaien is hartstikke goed, dat werkt ook tegen kansklachten dus klachten aan arm, nek en schouder, dat je die spanning hier een beetje vasthoudt om dat even los te maken, is helemaal goed. Eigenlijk is het gewoon zo dat iedere manier van bewegen tussen een half uur zittend werk door, dat is goed, dat wil je hebben. En het kan best dat je even gaat staan, je kan even lopen, je kan even je schouders doen. Je moet het wel inderdaad effen een minuutje minimaal doen, want alleen even je armen, armen omhoog en dan weer door is. Ja is net iets te minimaal, hoewel ik daar dan weer niet het wetenschappelijk bewijs achter heb. Maar ja, meer is in dit geval wel beter behalve bij staan. Maar daar komt zo mijn disclaimer voor. Ik ga nog even kijken naar die gouden tips. Ik hoop dat jullie wel goed hebben meegelezen ik heb dat dus niet goed gedaan. Neem een hond, een kantoorhond, dat kan natuurlijk ook. Minder werken, zes urige werkdag, dat zijn mooie structurele oplossingen. Meer naar kantoor, ja, dan ga je inderdaad dus minder zitten. Bij thuiswerken voor werk uit fietsen. Ja, dus als je je werkdag normaal begint met een stukje fietsen naar het station of naar je werk, dan kan je natuurlijk, als je thuis werkt, je werkdag ook gewoon beginnen met een stukje bewegen. Dus dat zijn volgens mij goeie oplossingen, jammer, ik zie hem verder niet meer. Even kijk zet iedere keer, ook een hele goeie. Dus dat zijn goeie nudges. Dus als je een zit-stabureau thuis of op kantoor hebt, dan kan je hem. Dus als je weggaat zet je hem omhoog. Dus als je dan hebt geluncht. Stel, je bent gaan zitten lunchen met je collega's en je komt terug, dan dan moet je eigenlijk wel gaan staan, want hij staat omhoog. Dat is voor jou een nudge om dan even te gaan staan. En even kijken hoor, ik zie weer wat nieuwe: gebruik een step. Dat is helemaal leuk. Tijdens webinars kan je ontzettend, want dan hoef je alleen maar te luisteren, dus kan je ontzettend goed even een rondje steppen of minder spannend, dat kan ook. Verdieping hoger of lager naar de WC. Ik zie je hartstikke leuke, goeie tips en belangrijk is dus daarbij doe ze allemaal. Doe zoveel mogelijk. Bou dat bewegen, bouw dat op een natuurlijke manier in in je werkdag, zodat het eigenlijk normaal gedrag wordt. Even kijken. Ik zie leuke dingen voorbijkomen. Ik hoop dat jullie geïnspireerd raken, ook door jullie tips van elkaar. Ik wil nog even een belangrijke disclaimer noemen over dat zit-stabureau. Wat ik af en toe, ook tijdens mijn onderzoek heb gezien, is dat mensen dan ontzettend enthousiast zijn of denken van, ik moet niet zitten, ik ga staan. We weten van staan uit andere beroepen, bijvoorbeeld in winkels of in fabrieken, waar mensen heel lang achter elkaar staan. Dat staan niet de oplossing is. Staan geeft ook gezondheidsrisico's. Bijvoorbeeld op het krijgen van spataderen, maar ook rugklachten worden daar wel mee in verbinding gebracht. En daarom is het dus belangrijk om als je een zit-stabureau gebruikt of tijdens het werk gaat staan, zorg dan dat je dat niet langer dan 30 minuten doet. Dus eigenlijk, voor dat zitten geldt ook, probeer het te beperken tot 30 minuten achter elkaar. Doe dat voor het staan ook en beperk het ook tot twee uur per dag. Juist die mensen met staande beroepen, die hebben allerlei fysieke klachten en dat we willen niet het ene risico voor het andere inwisselen. Dus hou dat even in je achterhoofd en pas vooral ook die beweging toe. Dus niet alleen het staan, maar ook het bewegen, dus je wil afwisseling in zitten staan en bewegen. Wat mij betreft was dit mijn verhaal. We hadden net al wat vragen vanuit de chat en we hebben in principe een uitloopje nog tot vijf uur, dus wat mij betreft, als er nog vragen zijn, Yasmine.

Speaker 1: Zeker, d'r zijn en nog een paar of in ieder geval nog een paar vragen binnengekomen. Herman, die vraagt: als productiemedewerker moet hij staan, denk ik, voor zijn werkzaamheden. Wat kan je dan doen om lang staan te beperken?

Speaker 2: Ja, daar zijn wel ergonomische oplossingen voor, ook. Dus je hebt wel van zo'n soort stahulp waar je dan op kan zitten, of je hebt een hoge stoel. Dat dit soort dingen moet je ook in overleg met je leidinggevende of met met de organisatie waar je werk doet. Maar in principe zijn er hulpmiddelen voor om dat staan wat te verlichten. Je kan dat dus in de hulpmiddelen zoeken, je kan ook kijken, kan het werk anders? Qua organisatie, dat je bijvoorbeeld deels staande werkzaamheden uitvoert en het zo organiseert dat je ook een deel kan zitten. In ieder geval is het belangrijk om ook bij dat staande werk, dus die afwisseling te zoeken, als het kan.

Speaker 1: Super. Verder zijn er eigenlijk geen vragen meer binnengekomen, maar vind ik het wel leuk om te laten weten dat er best wel wat goede tips ook onderling in de chat worden uitgewisseld. Christel zegt: een zit stabureau maakt het wel makkelijker om te bewegen achter het scherm bij webinars. Dus ik denk dat Christel dat op dit moment ook heeft gedaan of aan het doen is. Dus dat is superfijn en ook wordt er verteld dat er bij Tineke op het werk standaard een workrave aangeboden wordt. Dat klinkt heel erg leuk. Iedereen kan er dan zelf voor kiezen om het te gebruiken en dat is blijkbaar een mooi programma om met allerlei oefenen en instructies op je scherm zo nu en dan even te bewegen of op te staan. Want er is ook behoefte aan eigenlijk een soort pauze software te installeren, zodat iedereen zo nu en dan ook eventjes een signaal krijgt van: hé, je zit heel lang, tijd om te gaan bewegen. En Herman vraagt als laatst: kunnen wij de tips uit de chats en de tips uit mentimeter ontvangen? Ik denk dat dat zeker kan en dat we dat met iedereen nog even na afloop kunnen delen.

Speaker 2: Ja, absoluut en nog aanvullend. Misschien goed, ik heb hem hier op de slide ook gezet, deze campagne is onderdeel van zet ook de stap. Elk half uur dus even bewegen, daar had ik het net ook al over. Dat is dus ook een website waar ook, nou, ja, pleeg een bezoekje en je ziet allerlei mooie tips ook ook op die website. Dus dat is nog wel een mooie aanvulling.