PAGO (Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek)
De werkgever moet zijn of haar werknemers volgens artikel 18 in de Arbowet een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) aanbieden. Doel van dit onderzoek is het vroegtijdig signaleren en zoveel mogelijk voorkomen van gezondheidsschade als gevolg van risico's in het werk. Het PAGO leidt tot advies aan de werkgever en de werknemer over het nemen of aanpassen van beschermende maatregelen. Zo helpt het onderzoek om ziekte, uitval en/of verslechtering van de gezondheid te voorkomen.
Het PAGO beoordeelt gezondheidsaspecten die te maken hebben met risico’s op het werk. Denk aan fysieke belasting, gevaarlijke stoffen en psychosociale arbeidsbelasting. De werkgever is verplicht het PAGO aan te bieden, maar de werknemer is niet verplicht het onderzoek te ondergaan.
Inhoud en frequentie van het PAGO
De inhoud van het PAGO moet passend zijn bij de situatie op de werkvloer. Daarom kent het onderzoek geen vaste vorm. De inhoud wordt gebaseerd op de risico’s zoals beschreven in de risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E). Die is voor elke werkgever verplicht.
Het PAGO is onderdeel van de plan-do-check-act-cyclus: via het onderkennen van risico’s (RI&E), en het beheersen daarvan met maatregelen (arbeidshygiënische strategie) naar het monitoren van risico’s en dus het effect van maatregelen (PAGO). Met het PAGO wordt dus onderzocht of er gezondheidsschade is opgetreden, ook als er beheersmaatregelen zijn genomen. Wanneer nodig leidt dat tot het aanpassen van de RI&E of beheersmaatregelen.
Een BIG-geregistreerd bedrijfsarts adviseert de werkgever over inhoud en frequentie van het PAGO, op basis van de arbeidsrisico’s voor de werknemers van het bedrijf. De bedrijfsarts kan hierbij samenwerken met andere gecertificeerde kerndeskundigen zoals de veiligheidskundige, arbeidshygiënist of de Arbeid- en organisatiedeskundige (A&O)
Hoe vaak het PAGO moet plaatsvinden, hangt af van de omvang van het risico en het soort werk. Het PAGO wordt altijd uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van een geregistreerd bedrijfsarts.
Met het PAGO wordt gekeken of:
- bepaalde arbeidsrisico’s een nadelig effect hebben op de gezondheid;
- de maatregelen die zijn genomen om die risico’s te beheersen nog wel effectief zijn;
- de werkgever de RI&E en/of de maatregelen in het plan van aanpak moet aanpassen.
Een PAGO kan ook helpen om gezondheidsschade op te sporen die verband houdt met een arbeidsrisico dat in de RI&E minder aandacht heeft gekregen. Als bij een werknemer gezondheidsschade wordt vastgesteld, dan krijgt diegene persoonlijk advies over behandeling en het voorkomen van verdere blootstelling. Daarnaast kunnen er adviezen komen voor groepen werknemers. Dit kunnen redenen zijn om de RI&E aan te passen en beheersmaatregelen te nemen of te verbeteren.
Specifieke PAGO-verplichtingen
In het Arbobesluit staan extra regels voor bepaalde groepen werknemers, soorten arbeid en blootstellingsrisico’s. Deze regels gelden naast de algemene verplichting van artikel 18 van de Arbowet. Ze stellen meer gerichte eisen en voorwaarden aan de RI&E en het PAGO voor werknemers die tot een specifieke groep behoren of die in hun werk met de onderwerpen of risico’s uit de onderstaande tabellen te maken hebben:
| Nadere voorschriften RI&E (Arbobesluit) | Bijbehorend voorschrift PAGO (Arbobesluit) |
|---|---|
| Jeugdigen; artikel 1.36 | Arbobesluit; artikel 1.38 |
| Zwangere werknemers; artikel 1.41 | - |
| Psychosociale arbeidsbelasting; artikel 2.15 | - |
| Gevaarlijke stoffen in het algemeen; artikel 4.2 | Arbobesluit; artikel 4.10a, 4.10b en 4.10c |
| Kankerverwekkende of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen; artikel 4.13 | Arbobesluit; artikel 4.23 |
| Asbest | Arbobesluit; artikel 4.52 |
| Lood | Arboregeling; artikel 4.20b |
| Biologische agentia; artikel 4.85 en 4.97 | Arbobesluit; artikel 4.91 |
| Fysieke belasting; artikel 5.3b | - |
| Beeldschermwerk; artikel 5.9 | Arbobesluit; artikel 5.11, lid 1 t/m 3 |
| Lawaai; artikel 6.7 | Arbobesluit; artikel 6.10 |
| Kunstmatige optische straling; artikel 6.12d | Arbobesluit; artikel 6.12g |
| Trillingen; artikel 6.11b en 6.11c | Arbobesluit; artikel 6.11e |
| Elektromagnetische velden; artikel 6.12k | Arbobesluit; artikel 6.12n |
| Werken onder overdruk; geen nader voorschrift | Arbobesluit; artikel 6.14a |
| Nachtarbeid; geen nader voorschrift | Arbobesluit; artikel 2.43 |
Richtlijn ioniserende straling
De keuring voor werknemers die categorie A zijn blootgesteld aan ioniserende straling is wettelijk verplicht. Dit gebeurt één keer per jaar, of vaker als de stralingsarts dat nodig acht. Deze keuring valt daarom niet onder een vrijwillig PAGO.
| Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming |
Bijbehorend voorschrift |
|---|---|
| Ioniserende straling; artikel 7.6 |
Geen PAGO voorschrift Arbobesluit, maar Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs); artikel 7.21 |
Verschil PAGO en PMO
In de praktijk worden de termen PAGO en PMO (preventief medisch onderzoek) vaak door elkaar gebruikt. Een PAGO moet altijd voldoen aan het wettelijk verplichte kerndoel, namelijk: het voorkómen van gezondheidsschade en het vroegtijdig signaleren van gezondheidsschade als gevolg van risico’s in het werk. Andere gezondheidsonderzoeken mogen worden toegevoegd, maar met die gezondheidsonderzoeken alleen voldoet de werkgever niet aan de Arbowetgeving. Deze andere gezondheidsonderzoeken vallen onder het begrip PMO. In de praktijk bestaan deze PMO’s vaak alleen uit onderzoek naar en interventies in het kader van algemene gezondheid in relatie tot het werk, het bewaken of verbeteren van inzetbaarheid van werknemers en/of leefstijlprogramma’s.
PAGO en andere taken van de bedrijfsarts via het basiscontract
Artikel 14 lid 4 van de Arbowet verplicht iedere werkgever tot het afsluiten van een basiscontract, waarin ondersteuning door deskundige personen bij het arbobeleid is opgenomen. Eén van de op te nemen diensten is het PAGO. Dit is vastgelegd in de Arbowet, in artikel 14, lid 1 onder c sub 1.