Te zwaar, te lang of te vaak duwen en trekken kan gezondheidsklachten opleveren. Exacte grenzen waarbij duwen en trekken geen nadelen voor de gezondheid opleveren, zijn er niet. Maar je kunt de kans op gezondheidsklachten wel verkleinen. Hieronder staan een aantal tips en instrumenten. Ze zijn bedoeld voor zowel werkgevers als werknemers.
Tips voor duw- en trekwerkzaamheden
De werkgever moet risico’s wegnemen of – als dat niet kan – verkleinen. Dat lukt het best door de TOP-strategie toe te passen: begin met het nemen van technische maatregelen. Bekijk daarna of het werk anders georganiseerd kan worden. Denk als laatste, of aanvullend aan maatregelen die gericht zijn op de persoon, het gedrag, zoals voorlichting en training.
Voorbeelden om de risico’s door duwen of trekken te verkleinen:
Automatiseer de duw/trektaak.
Stel een vorkheftruck, handpallettruck of elektrische trekker ter beschikking.
Zorg voor een goede, gladde ondergrond zonder drempels of hobbels.
Zorg voor goed onderhouden wielen die niet te stroef of klein zijn.
Zorg voor handgrepen met grip die op de juiste hoogte geplaatst kunnen worden.
Voer logistieke verbeteringen door om de afstand van het duwen en trekken te verminderen. Bijvoorbeeld door materialen op een andere plek op te slaan, dichter bij de plaats waar ze gebruikt worden.
Bij collectieve organisatorische maatregelen gaat het vooral om afwisseling tussen belastende taken (veel duwen of trekken) en minder belastende taken:
Pas werkschema’s aan.
Laat collega’s taken afwisselen.
Las (gezamenlijke) pauzes in.
Maatregelen op individueel niveau:
Bied geschikte werkhandschoenen en veiligheidsschoenen aan. Ze moeten grip en veiligheid bieden. Geef goede voorlichting en trainingen zodat medewerkers weten wat risico’s zijn en hoe ze die zelf kunnen verminderen.
Betrek medewerkers zo snel mogelijk bij het nadenken over maatregelen om ze succesvol in te kunnen voeren.
Als werknemers klachten hebben of het werk te zwaar vinden, moeten zij dit kunnen melden bij een preventiemedewerker of hun leidinggevende. Daarnaast helpt het als ze gebruikmaken van de beschikbare (hulp)middelen. Ook moeten werknemers goed letten op de manier waarop ze duwen en trekken.
Als werknemers met de hand moet duwen of trekken:
Zorg dat de kar niet te zwaar beladen is, dat kan problemen opleveren met lossen. Loop liever een keer extra.
Met twee handen duwen en trekken is beter dan met één hand.
Het rustig in gang brengen van een last is beter voor het lichaam dan met een ruk.
Wissel belastende werkzaamheden af met minder belastende werkzaamheden.
Neem genoeg pauze om vermoeidheid te voorkomen.
Luister naar je eigen lichaam - forceer niets bij klachten.
Kaart eventuele knelpunten of klachten aan bij je leidinggevende of de preventiemedewerker.
Naast deze algemene aanbevelingen, zijn er oplossingen per sector te vinden in de arbocatalogi die voor diverse branches zijn opgesteld.
Ook de werkhouding is erg belangrijk bij het verrichten van duw- en trekwerkzaamheden. Lees hier meer over werkhoudingen.
Instrumenten voor duw- en trekwerkzaamheden
De Duw en Trek Check (DUTCH) – De DUTCH, opgesteld door TNO, is een eenvoudige methode om zonder krachtmetingen de fysieke belasting te bepalen die optreedt bij duw- en trekwerkzaamheden.
De KIM-methode – De KIM-methode is een veelgebruikte methode om gezondheidsrisico’s van taken te beoordelen waarbij sprake is van duwen en trekken.
RAPP-tool – Met deze Engelse tool kun je een uitgebreide en gedetailleerde beoordeling maken van risicovolle duw- en trektaken bij het verplaatsen van een voorwerp, met of zonder wielen. De tool is met name geschikt voor arboprofessionals.
Toolbox ‘Hoe zwaar werk jij?’ – Deze toolbox is gericht op bewustwording en het bespreekbaar maken van de verantwoordelijkheid die werkgevers en werknemers dragen met betrekking tot fysieke belasting in de bouw.
Op de website van TNO vind je gratis hulpmiddelen om zelf fysieke belasting op het werk te beoordelen. Ook vind je er een wegwijzer om direct aan de slag te gaan met het aanpakken van fysieke belasting.
In de handreiking Arbomaatregelen fysieke belasting van het SER Arboplatform staan concrete aanknopingspunten voor maatregelen en oplossingen voor het voorkomen van fysieke overbelasting en te kunnen voldoen aan de Arbowet- en regelgeving.
