“Je moet natuurlijk kijken naar de kosten, maar het is beter om te kijken naar wat het oplevert.”
Thom Persoon (27), heeft zes jaar geleden het stokje overgenomen van zijn ouders en runt sindsdien het familietuindersbedrijf in het Westland dat gespecialiseerd is in de kweek van tropische planten. Samen met productieleider Sander Uphus, WPS-operator Lennard Daniels en productieafdelingleidster Juliana, probeert Thom de fysieke belasting in het bedrijf te verminderen. Daarbij maken ze gebruik van de TOP-aanpak: Technische, Organisatorische en Persoonlijke maatregelen. Zo hebben ze een nieuw systeem aangeschaft dat planten automatisch sorteert en met een lopende band door het hele bedrijf vervoert, doen ze aan taakroulatie en voeren ze het werk gecentraliseerd en op een goede werkhoogte uit. Vanwege deze inzet zijn ze genomineerd als TOP-team van de campagne ‘Hoe TOP werk jij? Pak lichamelijke belasting aan!’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Volgens Albert van der Burg, arbeidsdeskundige van brancheorganisatie Stigas, is fysieke belasting in de tuindersbranche een groot probleem. “Vooral repeterende en tilbewegingen zijn de echte boosdoeners. Het rapen van planten vanaf de grond en gebukt werken zijn zwaar belastend voor het hele lichaam. In deze branche zie je, met name door de repeterende klachten, mensen langdurig uitvallen. Het is daarom van belang om te kijken naar het beter inrichten van het werk.” Wat dat betreft kunnen bedrijven in de sector een voorbeeld nemen aan de tropische-plantenkwekers uit het Westland: zij proberen zowel op technisch, organisatorisch als persoonlijk vlak, fysieke belasting te verminderen.
Innovatieve hulpmiddelen
Sander vertelt dat ze diverse technische maatregelen hebben genomen om fysieke belasting aan te pakken. “We zorgen ervoor dat alles op een goede werkhoogte gebeurt, zodat mensen niet meer hoeven te bukken, te tillen of boven hun macht te werken.” Zo worden planten niet meer met de hand opgetild, maar met een heftruck op werkhoogte gebracht. Voor het schoonmaken van grote planten heeft Sander lang gezocht naar een werklift als hulpmiddel, maar die was helaas nog niet beschikbaar in de tuindersbranche. Daarom kwam hij met een creatieve oplossing: een lift die bedoeld is voor autogarage.
Het WPS-systeem
Thom stelt dat de oude manier van werken, waarbij de meeste handelingen tussen de planten in de kassen werden gedaan, niet meer samenging met de groei van het bedrijf: de werkdruk werd te hoog. “We gingen op zoek naar een nieuw systeem om efficiëntie te kunnen combineren met het verlagen van de werkdruk en zo kwamen we terecht WPS-Systeem.” Het WPS-systeem is een flexibel teelt en transportsysteem, dan de teelt en het vervoer van de planten grotendeels automatiseert. Het systeem dankt zijn naam aan een bedrijf dat slimme systemen levert voor tuinbouwbedrijven, maar is door Thom en zijn team omgedoopt tot het ‘walking plant system’. “Het WPS-systeem is onze grootste technische innovatie van de afgelopen tijd. Het werkt met lopende banden en brengt de planten door het hele bedrijf. Alle bestellingen worden automatisch gesorteerd, in plaats van deze zoals vroeger met de hand te verzamelen. Ook zijn met behulp van het WPS-systeem alle werkstations, waar de planten bewerkt en schoongemaakt worden, gecentraliseerd. Een investering van anderhalf miljoen in een nieuw systeem doe je niet zomaar, maar het levert heel veel op. Zo hebben onze mensen meer plezier in hun werk en is minder sprake van fysieke belasting. ”
Taakroulatie
Ook zijn er organisatorische maatregelen genomen, die Thom en Sander samen met de werknemers hebben bedacht. Zo worden de verschillende taken, zoals het verwijderen van de dode bladeren en het knippen van de planten nu meer afgewisseld. Deze afwisseling is te danken aan Juliana. Samen met haar team kwam ze op het idee van taakroulatie na iedere pauze. “Tot voor kort stonden we de hele dag op een vaste positie. Dit was zwaar en veel van hetzelfde werk. Vooral het tillen van grote planten breekt je dan op. Nu wisselen we elke twee uur, dan gaan we door met knippen of oppotten. Dit maakt het werk leuker en minder fysiek belastend.”
Wie daar ook profijt van heeft is Lennard. Waar hij zich in het verleden vaak fysiek uitgeput voelde door de vele repeterende bewegingen, heeft hij nu energie over aan het eind van de werkdag. “Bij mijn vorige baan was ik de hele dag planten op de grond aan het knippen en dat voelde ik ‘s avonds wel in mijn rug. Hier is veel geautomatiseerd, staan de planten op werkhoogte en wisselen we meer af.”
One Change a Month Challenge
Dat de ideeën van alle teams op de werkvloer serieus worden genomen, blijkt ook uit de One Change a Month Challenge. Hierin worden alle teams uitgedaagd om na te denken over nieuwe innovaties die het werk kunnen versoepelen. Elke maand kan ieder team een idee wat zij hebben doorgevoerd of gaan doorvoeren insturen en bepaalt een jury welk idee wint. De challenge heeft al tot meerdere innovaties geleid. Zo hangt er tegenwoordig een spiegel boven de lopende band om te zien of er planten vallen, zodat medewerkers er niet meer onder hoeven te kruipen om dat te controleren. Ook zijn er rubberen matten neergelegd bij de werkplekken voor de werknemers om op te staan. Dit is, bij langdurig staan, beter voor de spieren en gewrichten in de benen en voeten. Zo wordt het werk lichamelijk minder intensief.
Laat de hiërarchie varen
Tot slot geeft Thom een tip aan andere bedrijven: “Wees niet bang om te investeren en te innoveren. Je moet natuurlijk kijken naar de kosten, maar het is beter om te kijken naar wat het oplevert. Niet alles is te automatiseren, dat willen wij ook helemaal niet, maar een middenweg zorgt ervoor dat je personeel prettiger aan het werk is en je bedrijf blijft groeien.” Sander vult aan: “Vergeet ook niet te luisteren naar je werknemers. Betrek je personeel in wat er slimmer of beter kan. Laat de hiërarchie varen en je bereikt samen een hoger niveau.”
