Expertsessie 4 - De zin en onzin van chroom-6 metingen - Jan Kegelaer en Jan-Willem Peters (RPS)
De afgelopen jaren is de grenswaarde voor chroom-6 in lucht aangescherpt naar 1,0 microgram per kubieke meter. Er bestaat echter geen wettelijke norm voor het vaststellen van chroom-6 concentraties. Er is daarom een veelheid aan meettechnieken. Welke dat zijn en of ze goed werken, bespraken Jan Kegelaer en Jan-Willen Peters met een groep geïnteresseerden.
Een schijnbaar aantrekkelijke meettechniek is de sneltest. Een wattenstaafje met reagens toont dan aan of er chroom-6 op een oppervlak te vinden is. Dit soort sneltesten zijn goedkoop en gemakkelijk in het gebruik, maar ook erg onbetrouwbaar: ze zijn gevoelig voor ondeskundig gebruik en resulteren te vaak in vals positieven en vals negatieven. Ook testen met apparatuur als de XRF (X-Ray Fluorescent) Handheld zijn suboptimaal, onder andere vanwege de hoge kosten en omdat de totale chroomconcentratie, en niet specifiek chroom-6, gemeten wordt.
Ook aan andere meettechnieken, zoals biomonitoring, kleven nadelen. In het lichaam wordt chroom-6 snel omgezet in chroom-3. Dat maakt opsporing lastig. Chroom-3 is bovendien van nature aanwezig in het lichaam in aanzienlijke concentraties; alleen extreem hoge concentraties chroom-3 duiden op blootstelling aan chroom-6. Overigens betekent de aanwezigheid van chroom-3 in rode bloedcellen wel altijd dat een persoon is blootgesteld aan chroom-6, want chroom-3 kan een bloedcel niet in. Chroom-6 wel, en reduceert daar vervolgens tot chroom-3.
Eigenlijk geven alleen persoonsgebonden luchtmetingen tijdens bewerking correcte meetresultaten. Zelfs metingen in het lab zijn storingsgevoelig, vanwege het instabiele karakter van chroom-6. Bedrijven RPS en SGS ontwikkelen op dit moment uniforme analyse-voorschriften. Deze zullen als NEN-norm (officiële norm voor producten en diensten in Nederland) beschikbaar komen. Daarnaast werken RPS, SGS en Rijkswaterstaat aan een uniform monstername-protocol dat in de eerste helft van 2020 beschikbaar zal komen.
De belangrijkste lessen:
- Sneltesten zijn niet betrouwbaar genoeg;
- Persoonsgebonden luchtmetingen tijdens bewerking leveren de meest betrouwbare meetresultaten;
- Betrokken partijen kunnen veel baat hebben bij de NEN-norm die momenteel ontwikkeld wordt door RPS en SGS.
Download hier de presentatie van expertsessie 4- De zin en onzin van chroom-6 metingen.