Wat zegt de wet over de ARIE-regeling?

Iedere werkgever moet aan de hand van de aanwijssystematiek uit de Arboregeling vaststellen of het bedrijf ARIE-plichtig is. Is een bedrijf ARIE-plichtig? Dan moet de werkgever het bedrijf (of de inrichting; dat deel van de (proces)installatie dat onder de ARIE-regeling valt) aanmelden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie via een meldformulier.

Voorschriften beleid

De werkgever stelt (veiligheids)beleid op. Die verplichting is vastgelegd in artikel 2.5 van het Arbobesluit. Binnen dat beleid moet de werkgever organiseren dat: 

• de algemene doelstellingen en beginselen van het beleid voor de beheersing van de risico’s van zware ongevallen schriftelijk worden vastgelegd. In dat beleid moet ook zijn vastgelegd dat de werkgever zich inspant om de beheersing van de risico’s doorlopend te verbeteren en hoge beschermingsniveaus te waarborgen.
• de gevaren en risico’s van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen worden geïdentificeerd en geëvalueerd op basis van schriftelijke procedures.
• de scenario’s voor mogelijke zware ongevallen schriftelijk worden vastgelegd, waarbij rekening wordt gehouden met alle gevaren van en voor de installatie en van de betrokken gevaarlijke stoffen.
• alle maatregelen worden getroffen die noodzakelijk zijn om zware ongevallen te voorkomen. En dat ook maatregelen worden genomen om de gevolgen voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers te beperken, in het geval dat er toch een zwaar ongeval plaatsvindt. Deze maatregelen worden schriftelijk vastgelegd.  
• op ieder moment bij de toezichthouder kan worden aangetoond dat alle noodzakelijke maatregelen zijn getroffen.
• de gevaren en risico’s van mogelijke zware ongevallen adequaat worden beheerst met het geheel van getroffen technische en organisatorische maatregelen. Voorbeelden zijn het opleiden van medewerkers en het bijhouden van onderhoud van de installatie. 

De werkgever moet de verplichtingen uit de ARIE-regeling zo vaak als mogelijk en minimaal elke 5 jaar evalueren. De werkgever laat zich hierbij adviseren door een of meer deskundigen. Wie die deskundigen zijn, is vastgelegd in artikel 2.5d van het Arbobesluit. 

Opstellen en implementeren veiligheidsbeheerssysteem (VBS)

Met dit systeem maakt de werkgever inzichtelijk wat de gevaren en risico’s zijn van zware ongevallen met bepaalde gevaarlijke stoffen en of deze doelmatig worden beheerst. Het veiligheidbeheerssysteem (VBS) moet gebaseerd zijn op de evaluatie van de risico’s in het veiligheidsbeleid. Daardoor is het namelijk afgestemd op de gevaren, de industriële werkzaamheden en de complexiteit van de organisatie van het ARIE-plichtige bedrijf. In het veiligheidsbeheerssysteem komen in ieder geval de onderstaande elementen aan de orde. Ze zijn vastgelegd in bijlage Ib van de Arboregeling. Deze maken het stuk voor stuk mogelijk om het preventiebeleid voor zware ongevallen te bepalen en uit te voeren.

Opstellen intern noodplan

De werkgever stelt schriftelijk een intern noodplan op waarin het volgende staat:

• de te nemen maatregelen bij een zwaar ongeval. Deze maatregelen zijn gericht op het beperken en beheersen van zware ongevallen én de gevolgen ervan voor de werknemers en andere aanwezige. 
• informatie over wie bevoegd is om noodprocedures in werking te laten treden, wie de leiding en coördinatie van de maatregelen heeft bij zware ongevallen en hoe werkenden en andere aanwezigen moeten handelen bij calamiteiten.

 
Het noodplan moet regelmatig worden geëvalueerd, beoordeeld en zo nodig gewijzigd. Dit gebeurt minimaal elke 3 jaar. 
 

Deskundige bijstand

De ARIE-plichtige werkgever roept de hulp in bij het opstellen en schriftelijk vastleggen, en laat zich adviseren over de uitvoering van: 

• ARIE-regeling; 
• het veiligheidsbeleid; 
• het opstellen en implementeren van het veiligheidsbeheersysteem; 
• het intern noodplan en de scenario’s voor mogelijke zware ongevallen. 

 
Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om de juiste deskundige in te zetten. Denk aan een gecertificeerde (hogere) veiligheidskundige of een gecertificeerde arbeidshygiënist.

Afstemming met naburige bedrijven

De werkgever moet inschatten of een zwaar ongeval gevolgen kan hebben voor de veiligheid of gezondheid van werknemers in naburige bedrijven. Is dat zo, dan moet hij of zij ervoor zorgen dat deze bedrijven het risico voor de veiligheid en gezondheid van hun werknemers kunnen beoordelen. Dat doet de werkgever door aan de naburige bedrijven op eigen initiatief algemene gegevens aan te leveren die noodzakelijk zijn voor deze beoordeling. Zo kunnen deze bedrijven passende beschermende maatregelen nemen. In de ARIE-regeling is hierover opgenomen dat de ARIE-plichtige werkgever:

• globale informatie verstrekt over de relevante veiligheidsrisico’s (bijvoorbeeld ‘toxische gaswolk’), direct waarneembaar effect (bijvoorbeeld ‘prikkelend op de ademhaling’) en advies te nemen maatregelen (bijvoorbeeld ‘binnen blijven’).
• (risico-)informatie uitwisselt met op hetzelfde bedrijfsterrein gevestigde ARIE-plichtige werkgevers.
• omwonenden en naburige bedrijven informeert. Dat doet de werkgever samen met de overige ARIE-plichtige werkgevers die op hetzelfde bedrijventerrein zijn gevestigd.

Beheer van wijzigingen

De werkgever is verantwoordelijk voor het bijhouden en aanpassen van de documenten die voortkomen uit de verplichtingen van de ARIE-regeling. Zijn er wijzigingen binnen het bedrijf of inrichting (bijvoorbeeld een verandering in installaties, organisatie, processen, gevaarlijke stoffen), dan moet de werkgever de gevaren en risico’s opnieuw evalueren en documenten waar nodig bijwerken. Bijvoorbeeld:

• de aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie en de scenario’s voor mogelijke zware ongevallen;
• het intern noodplan;
• het preventiebeleid dat wordt uitgevoerd via het veiligheidsbeheerssysteem. Het veiligheidsbeheerssysteem bestaat uit verschillende procedures en instructies, vastgelegd in documenten.

 
Het is nodig om deze documenten aan te passen als er wijzigingen zijn:

• op de bedrijfslocatie; 
• met betrekking tot de gevaarlijke stoffen op de arbeidsplaats, die een risico vormen voor de eigen werknemers en daarnaast ook een risico kunnen vormen voor de werknemers van naastgelegen bedrijven;
• binnen het bedrijf en/of de inrichting die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de risico’s van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen. 

Meldingen aan de toezichthouder

De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt toezicht op ARIE-plichtige bedrijven. De werkgever doet in de volgende situaties een melding bij de Arbeidsinspectie. 

• Een bedrijf is ARIE-plichtig. De werkgever meldt het bedrijf aan en verstrekt de gevraagde gegevens.
• Bij wijzigingen in de organisatie, bij verandering van technische of organisatorische aard die voor de risico’s van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen belangrijke gevolgen kunnen hebben.
• De ARIE-plicht is niet meer van toepassing of sluit definitief.
• Er heeft een zwaar ongeval plaatsgevonden. 

 
Werkgevers doen alle meldingen rondom de ARIE-regeling via het meldformulier van de Arbeidsinspectie.