Werken bij hoge temperaturen of met hete producten kan leiden tot minder goede prestaties of tot gezondheidsklachten. Daarom is het belangrijk dat werkgevers beoordelen wat de warmte-risico’s zijn op de werkplek om tijdig actie te ondernemen. Ook werknemers hebben een rol in het inschatten van de risico’s.
Heb je advies nodig over een persoonlijke situatie? Bespreek het met je arbodienst of een arbodeskundige. Zij zijn op de hoogte van de geldende wetgeving.
Gezondheidsrisico's
Er bestaan verschillende gezondheidsrisico’s voor het werken in een warme omgeving. Wil je weten hoe je deze risico’s kunt beperken? Lees de tips en bekijk de handige instrumenten.
Als je lichaam meer warmte produceert dan er wordt afgevoerd, is er sprake van warmteopslag of ‘warmtestuwing’. Je gaat dan heftig transpireren waardoor je veel vocht verliest en spierkrampen en uitputting het gevolg kunnen zijn. Dit verschijnsel is niet alleen afhankelijk van de omgevingstemperatuur, maar kan ook optreden als het dragen van thermisch isolerende kleding noodzakelijk is en dit niet of op een onjuiste manier wordt gedaan.
Een aparte vorm van belasting kan zich voordoen bij het werken met warmtestraling. Denk aan werken met vloeibaar metaal of vloeibaar glas of bij werken in direct zonlicht. Werken met hete producten kan leiden tot uitdroging of zelfs verbranding van de huid.
Tijdens het werken bij een hoge temperatuur zorgt het lichaam voor een betere doorbloeding van de huid om zo af te koelen: je gaat zweten. Opgewarmde spieren kunnen oververhit raken, waardoor je lichaam minder goed kan presteren. Ook het concentratievermogen zal bij langdurige blootstelling aan warmte (vanaf een uur) verminderen. Door de afgenomen concentratie bestaat er een grotere kans op arbeidsongevallen.
Een té hoge omgevingstemperatuur kan leiden tot (ernstige) ziekteverschijnselen. De volgende warmteziektes kunnen optreden:
Warmteuitslag: Dit is de lichtste vorm van warmteziekte. Doordat de huid langdurig nat is, raken de zweetklieren verstopt. Hierdoor ontstaan blaasjes die een jeukend en brandend gevoel geven.
Hittekrampen: Pijnlijke krampen die vooral in de benen en buikspieren ontstaan. Ze ontstaan door een tekort aan vocht en zout in de cellen van de spieren. Deze verliest het lichaam namelijk door veelvuldig zweten.
Hitte-uitputting: Bij zware inspanning in hoge temperaturen kan het lichaam de bloedvoorziening van de spieren, hersenen en huid moeilijk op peil houden. Als de inspanning stopt, kun je onwel worden omdat de bloeddruk dan snel zakt. Kenmerken hiervan zijn onder andere bleekheid, duizeligheid, hoofdpijn en wankelen.
Hitteberoerte of zonnesteek: Als hitte-uitputting ernstigere vormen aanneemt, spreken we van een hitteberoerte of zonnesteek. De lichaamstemperatuur kan dan boven de 41˚C komen, waardoor zelfs het zenuwstelsel kan beschadigen. Naast de kenmerken van hitte-uitputting kan iemand met een hitteberoerte ook last hebben van een rode of hete, droge huid, krampen en stuiptrekkingen. Soms toont iemand ook afwijkend gedrag (verward, prikkelbaar, agressief, vergeetachtig, enzovoorts) of verliest iemand het bewustzijn.
Bij gezondheidsklachten vanwege het werk in de warmte is het aan te raden advies in te winnen bij een bedrijfsarts. Ook kun je bij de bedrijfsarts preventief advies inwinnen, zonder dat er sprake is van een ziekmelding.
Werken in de zon
Werken in de zon kan de warmtebalans verstoren. Dit doet zich meestal voor bij werknemers die in de buitenlucht werken (zoals wegwerkers, hoveniers of bouwvakkers), maar kan ook voorkomen bij werkzaamheden die binnen achter glas plaatsvinden.
Naast warmtestraling levert de zon ook schadelijke uv-straling die huidziektes (zoals huidkanker) kan veroorzaken. Bovendien kan werken in de zon zonder hoofdbescherming leiden tot een zonnesteek. Lees hier meer over werken in de zon.
Ook in kantoren is het werken bij direct invallend zonlicht af te raden. Enerzijds omdat het zonlicht te veel warmteontwikkeling veroorzaakt en anderzijds omdat de grote hoeveelheid licht kan leiden tot verblinding. Direct invallend zonlicht zorgt ook voor spiegelingen op een beeldscherm en maakt het scherm minder goed leesbaar. Lees hier meer over beeldschermwerk.
Kwetsbare groepen en beroepen
Naar schatting wordt in 12% van alle bedrijven gewerkt onder warme omstandigheden. Bijvoorbeeld in de landbouw, bouwnijverheid en industrie, maar ook bij dienstverlenende beroepen komt het voor. Voorbeelden van beroepen die regelmatig met hitte te maken hebben zijn: bakkers, hoveniers, mijnwerkers, bouwvakkers, arbeiders in de staal- en glasindustrie, brandweerlieden, politieagenten en wegwerkers.
Biologisch gezien hebben vrouwen sneller last van warmte dan mannen. Daarnaast kunnen voor de volgende werknemers warme omstandigheden nog schadelijker zijn:
